Vücut süsleme sanatı olarak günümüzde en çok tercih edilen yöntemler dövme ve kalıcı makyaj. Hızla çoğalmakla birlikte problemlerde artmakta. Silinmeleri düşünüldüğü kadar lazer ile de olsa hiç kolay değil.

Dövme yapılmadan önce nelere dikkat edilmeli, nerede yaptırılmalı, hangi renkler kullanılmalı gibi bir çok sorular sorulmakta. Bu yazıda bunları biraz anlatmaya çalışacağız.

1. Dövme uygulama alanı ve dövme boyutu küçük olmalı

Dövme yapılırken boya mürekkebi, dövme iğnesinin uygulama derinliğine bağlı olarak değişmekle birlikte, derinin en üst tabakası olan epidermis ve onun altındaki dermisin1/3 üst tabakalarına ulaşarak dağılmakta. Dövme yapımında kulanılan iğneler ile dövme mürekkebi sıklıkla 0.1-0.5 mm derinliğe uygulanmaktadır. Dövmenin sık yapıldığı kol, bacak ve gövdede epidermis 0.1-0.2 mm ve total deri kalınlığı 0.6-1.5 mm olduğu unutulmamalıdır.

1-3 hafta içerisinde epidermisin yenilenmesi ile epidermiste dövme kalmaz. Sadece dermiste mürekkep kalmakta.

Aslında dövmede kullanılan boya pigmentleri vücut için yabancı bir cisimdir ve deriden atılmaya çalışılır. 42 gün sonra deriden dövme pigment 32 % oranında azalmaktadır. Bu deride makrofajların temizleme işlemi ile pigmentin damarsal ve lenfatik sistem tarafından taşınması ile olmaktadır. Bunun dışında pigmentlerin zamanla azalmasında güneş ve yapay UV kaynakları önemli rol oynamaktadır.

Pigmentin azalması aslında pigment molekülünün parçalanarak daha küçük, yeni moleküllere ayrılmasıdır. Bu ana pigment molekülüne göre daha reaksiyonel hatta kanserojen olabilmesi anlamı da taşımaktadır.

Dövme pigmentinin azalmasında kullanılan pigmentin rengi de önemlidir. Örneğin siyah pigmentin diğerlerinden daha uzun süre kaldıklarını biliyoruz. Pigmentin azalmasında dövmenin yapıldığı anatomik alan, derinin kalınlığı ve penetransıda önemlidir.

Özetle ne kadar kadar küçük dövme o kadar vücuda az pigmentin girmesi anlamına gelmekte. Vücut yüzey alanı olarak % 1 alan 1 el içi büyüklüğü alan anlamına gelmektedir. Normalde kadınlarda vücut yüzey alanı 1.69 m2 erkelerde 1.94 m2 dir.

2.5 % dövme alanı ortalama kadınlar için 423 cm2 erkeler için 485 cm2 deri yüzey alanı anlamına gelmektedir. 454 cm2 alan ise 21.3 x 21.3 cm lik bir kare alan olarak tanımlanabilir.

1 ml dövme mürekkebi ortalama 11 x 11 cm alanı kaplar. Buda cm2 de 8.3 mg pigment demek.  454 cm2 lik alanda ortalama boya miktarı 2.53 mg/cm2 dir.

2. Uygulama sırasında kanama olmaması  

Kanamanın olması pigmentin yetersiz uygulanmasına anlamına gelmektedir.  

3. Dünya sağlık örgütleri tarafından kullanımına izin verilmiş bir dövme boyası halen bulunmamaktadır.

4. Dövmenin çıkarılma yöntemleri zor, zaman isteyen, zahmetli ve ekonomik olarak pahalı yöntemlerdir. 

Sağlıklı olmayan dövme çıkarma uygulamaları lütfen denemeyin

5. Kendi başınıza ev yapımı dövme aletleri ve sıradan boyalar ile kesinlikle dövme yaptırmayın

6. Dövmede kullanılan pigment ve kimyasalların kanserojen riski sorgulanmalıdır.

7. Dövme pigment ve kimyasallarına karşı istenmeyen problemler, alerjik ve toksik reaksiyonlar  

Dövme pigment ve kimyasalları erken dönemde lokal ve genel aşırı alerjik reaksiyonlar yapabilmektedir. Ayrıca granulomlar, likenoid reaksiyonlar ve pseudolenfomatoid reaksiyonlar gibi geç reaksiyonlarda gelişebilmektedir. 

Likenoid reaksiyon; uygulama yeri üzerinde deride kuruluk, kepeklenme hatta kaşıntı gelişmesidir.

Pseudolenfoma; klinik olarak normal ancak histolojik olarak lenfositlerin deriye çıkması ile ortaya çıkan dövme alanındaki tümöral şişme ve kızarıklık anlamına gelmektedir.

Granulomatöz reaksiyon; dövme yapılan alanda deri altında sert şişlik içerisinde dev hücrelerden oluşan epitheloid hücreler 

8. Döve yapımı sırasında bulaşıcı hastalıklar

AIDS, hepatitler, sifiliz, tüberkülozis ve diğer kan ve kan ürünleri ile bulaşan hastalık riskleri olduğu unutulmamalıdır. Lokal enfeksiyonlar; staf, streptokok, çeşitli bakteriler ve mantar kaynaklı enfeksiyonlar gelişebilmektedir.

9. Dövme yapılmadan önce kullanılacak dövme boyası içeriği ve kimyasal içerik hakkında bilgi alınız.

8. Kullanılan dövme makinasının, iğnelerin, uygulayan kişini ve ortamın steril olmasına dikkat ediniz.

9. Dövmeyi mutlaka güneşten koruyunuz.

10. Atipik enfeksiyon gelişme riskleri

2012 yılında yapılan bir çalışmada dövme mürekkeplerinde “non-tubercular mycobacterium (NTM)” mikrobu etkenleri izole edilmiştir. Bunlar sıklıkla içme sularında bulunmaktadır ve maalesef filtre edilememektedir. Dövme boyaları çeşme suları ile sulandırıldığı ortaya çıkmaktadır. 

11. Dövme mürekkebinin steril edilememesi

Dövme mürekkebi sterilizasyon işlemleri sırasında pigmentleri bozulduğu için açılmış mürekkep tekrar steril edilememektedir. Buna mutlaka dikkat edilmelidir.

12. Dövme uygulanması sonrası gözde iritis gelişimi

Bunun gelişiminde dövmenin göz çevresine yapılması gibi bir şart bulunmamaktadır. İritisin gelişme nedeni immünolojik mekanizma ile olmaktadır.

13. Nano pigment içeren dövmeler yaptırmayın

14. Floresan içeren pigmentli dövme yaptırmayın.

15. Makyaj amaçlı dövmeler yüz estetiğini ve harmonisini bozmayacak şekilde estetik uzmanı tarafından yapılmalıdır.

16. Estetik ve vücut süsü olarak dövmeler yine konusunda uzman ve tıbbi sterilizasyon koşulları uygun yerlerde yapılmalıdır. Dövme yaptırılacaksa, "Bu artık benim vücudumun bir parçası olacak" diye düşünmek gerekir çünkü bunların çıkarılması gerçekten çok zor ve maliyetlidir.  Geçici dövmeler ile yapılacağı yer ve şekil denenebilir. Kalıcı dövmelerin vücudun en az görünür bir yerinde olması, dövme boyutunun küçük olması, az sayıda renk içermesi, kontur dövmelerin yaptırılması, yapılacak şeklin siyasi,etnik ve harf içermemesi önerilmektedir.