Akne Keloidalis Nuchae ense bölgesinde ve bazen tüm arka saçlı deriye yerleşen, kalıcı iltihaplı folikülit kaynaklı yaralar hatta tedavi edilmediğinde keloid benzeri(keloidal) yara izleri ve nihayetinde skatrisyel alopesi (kalıcı saç kayıpları) oluşturabilen kronik seyirli bir hastalıktır. Tablonun tanımında keloid kullanılsa da, bu lezyonlar klasik keloidlerin klinik davranışlarını göstermez. Cerrahi, lazer ve diğer yöntemlerle alındıklarında keloidlerden farklı olarak tekrarlamazlar. 

Özellikle koyu tenlilerde, kalın ve kıvırcık saçları olanlarda gözlenir. Kadınlarda çok nadir olup, erkek/kadın oranı $\text{20:1}$ kadardır.

 

Akne Keloidalis Nuchae ($\text{AKN}$)'nin kesin nedeni belirsizdir, ancak hastalığa neden olabilecek veya kliniği alevlendiricek faktörler tanımlanmıştır. Bunlar ense ve saçlı deride foliküllerin kronik tahrişine veya tıkanmasına neden olan faktörlerdir. 

• Saç Kesme Uygulamaları: (Örneğin, ensedeki saçların çok kısa kesilmesi)

• Travma ve Sürtünme: (Örneğin, gömlek yakaları veya kasklardan kaynaklanan sürtünme ve kronik iritasyon, saç için kullanılan taraklar ve fırçalar da travma etkisinde rol oynayabilir.)

• Çevresel Faktörler: Isı veya nem

• Enfeksiyon (Demodex veya bakteri) tarafından da tetiklenebilir.

• Diğer olası katkıda bulunan faktörler ise otoimmünite, aşırı androjenler veya androjenlere karşı artan duyarlılık, sebore ve ilaçlardır(örneğin, siklosporin). ilidir.

 

Klinik Tablo

Hastalık, saç köklerinde kızarıklıkla başlar. Daha sonra kırmızı deriden kabarmalar ($\text{papu¨ller}$) ve ardından iltihaplı püstüller gelişir.

• İlerleme: İnflamasyonun şiddetine göre bazen apseler ortaya çıkabilir.

• İyileşme: Zamanla lezyonlar sekel kalmadan iyileşebilir veya keloidal dokular geliştirerek iyileşebilir. Keloidal iyileşme sürecinde saç follikülleri tamamen yok olmaktadır.

• Semptom ve Görünüm: Sıklıkla kaşıntı bulunur. Tekrarlayan enfeksiyon ve iltihaplanma süreci, o alandaki saçların tufted olarak tarif edilen fırça şeklinde aynı noktadan birden fazla saçın çıkmasına neden olur.

• Eşlik Eden Sorunlar: $\text{AKN}$ hastalarında; klinik olarak daha şiddetli akne, psödofollikülitis, dissecting sellülitis, follikülitis dekalvans gibi dermatolojik problemler daha sık görülmektedir.

• Klinik Sınıflama: $\text{AKN}$'nin tutulum alanının genişliğine göre $\text{I}$ ile $\text{IV}$ arasında tanımlanan klinik sınıflamalar kullanılmaktadır.

Klinik sınıflama tutulum alanındaki lezyonların klinik formuna görede tanımlanmaktadır.  

Tedavi

Hastalığın klinik olarak ilerlemesi ve alevlenmesi öncelikle azaltılmalıdır.

1. Koruyucu Önlemler:

• Mekanik Sürtünmenin Azaltılması: Yakalı giysilerin tercih edilmemesi, ense saçlarının çok kısa kesilmemesi, atkı ve şal kullanılmaması gibi.

• Manipülasyonun Önlenmesi: Hastanın kaşınmaması ve bu alana elinin fazla gitmemesi istenir. Lezyonların elle oynanması problemleri daha fazla arttırmaktadır.

• Hijyen: Bu alanın antibakteriyal temizleyiciler ile günlük yıkanması önemlidir.

2. Topikal ve Sistemik İlaç Tedavisi:

• Hafif ve Orta Şiddetli Olgular: Orta ve güçlü kortizon içerikli ürünler kullanılabilir. Bunlar $\text{2}$ haftadan daha uzun kullanılmamalıdır.

• Antibakteriyal Ürünler: Bu alanda antibakteriyal ürünlerin kullanımı önemlidir.

3. Girişimsel ve Cerrahi Tedaviler:

• Şiddetli Olgular ve Apseler: Apselerde drenaj yapılabilir.

• Kalıcı Lezyonlar (Nodül, Plak, Tümör): Bu alanda nodüler, plak ve tümöral yapılar var ise cerrahi küretaj, cerrahi eksizyon, CO2​ lazer cerrahisi ve fraksiyonel CO2​ lazer yapılabilir.

• Epilasyon: Long Pulse $\text{Nd:YAG}$ lazer, $\text{AKN}$'de bu alandaki problemli saçların epilasyonu için uygulanabilir.

4. CO2​ Lazer Cerrahisi:

• $\text{AKN}$'de nodüler lezyonlarda CO2​ lazer ablazyonu tercih edilirken, plak ve tümöral yapılarda CO2​ lazer eksizyonu (cerrahisi) tercih edilmektedir.

CO2​ lazer cerrahisinde amaç:

1. $\text{AKN}$'den kaynaklanan birleşik nodül, plak ve tümöral yapıların çıkarılması.

2. Bu uygulama sonrasında en iyi estetik ve klinik sonuçların alınmasıdır.

Bu uygulamalarda, $\text{AKN}$ klinik yerleşim alanı ve lezyonların boyutları son derece önemlidir.

CO2​ Lazer Cerrahi Teknikleri (Lezyon Boyutuna Göre):

Normalde ense (nuchal) alan, ense alt kısmındaki saç sınırı ve üstteki oksipital kemik çıkıntısı (notch) arasındaki alan olarak tanımlanır. Bu alanın tam ortasından geçen orta hat yatay çizgi önemlidir.

• Geniş Lezyon ($\text{3 cm}$'den büyük): $\text{AKN}$ lezyonu orta hattın üzerinde ve altında yerleşim gösteriyorsa ve genişliği $\text{3 cm}$'den büyük ise:

  1. Lezyon CO2​ lazer ile eksize edilerek çıkarılır.

  2. Doku alanı dikişler ile birbirine yaklaştırılır (tension sutures).

  3. Uygulama alanı sekonder iyileşmeye bırakılır (kendi kendine iyileşmesi beklenir).

• Küçük Lezyon ($\text{2.5 cm}$'den küçük): $\text{AKN}$ lezyonu orta hattın üzerinde ve altında yerleşim gösteriyorsa ve genişliği $\text{2.5 cm}$'den küçük ise:

  1. Lezyon CO2​ lazer ile eksize edilerek çıkarılır.

  2. Doku alanı dikişler ile birbirine yaklaştırılır (tension sutures).

  3. Skar dokusundan saç çıkışının sağlanması için kesi alanının bir tarafında trikofitik kesi yapılır ve kesi kenarları dikişleri ile kapatılır.