Lentigo (Yaş ve Güneş Lekeleri)

Lentigolar, çillerden daha büyük, genellikle 1-5 mm boyutunda, nadiren 1-2 cm'ye ulaşabilen cilt lekeleridir. Renkleri kırmızımsı, sarı, bronz ve farklı tonlardaki kahverengi arasında değişebilir. Deriden kabarık olmayan, düzensiz veya keskin sınırlı, farklı şekillerde lekelerdir. Yüz, eller, kollar, göğüs, sırt ve omuzlar en sık yerleştikleri vücut alanlarıdır.

Çocukluk döneminde veya daha ileri yaşlarda ortaya çıkabilirler. Çillerden farklı olarak, güneş veya yapay ışık kaynakları ile renkleri koyulaşmaz. Lentigolar, deride bazal melanositlerin yerel çoğalması ve melanin üretimindeki artış sonucu oluşur. Tek başlarına olabileceği gibi, bazı sistemik hastalıklarla birliktelikleri nedeniyle de son derece önemlidirler.

Lentigo Çeşitleri

Lentigoların farklı klinik formları tanımlanmıştır:

• Lentigo Simplex: Keskin sınırlı, yuvarlak veya oval, kahverengi veya siyah, deriden kabarık olmayan lekelerdir. Çocukluk döneminde ortaya çıkmakla birlikte her yaşta gelişebilir ve sadece güneş gören yerlerde değil, vücudun her yerinde görülebilir.

• Solar Lentigo (Güneş Lekeleri): Halk arasında "karaciğer lekesi" olarak bilinir. Sıklıkla güneşe maruz kalan alanlarda (el üstleri, yanaklar ve alın) ortaya çıkar. Açık tenli ve kızıl saçlı kişilerde daha erken yaşlarda, özellikle omuz ve gövdenin üst kısmında sık gözlenir. Genellikle aktinik keratozis, aktinik purpura ve solar elastozis gibi diğer cilt hastalıklarıyla birlikte görülür.

• PUVA Lentigoları (Işın Tedavisi Lentigoları): Sedef gibi birçok dermatolojik hastalıkta kullanılan PUVA gibi fototerapiler sonrasında gelişir. Genellikle uygulamanın yapıldığı tüm vücut bölgesinde görülür.

• Radyasyon Sonrası Lentigolar: Yüksek dozda radyasyona maruz kalma sonucunda gelişir (Çernobil kazası gibi).

• Solaryum Lentigoları: Uzun süreli veya yoğun solaryum maruziyeti sonucunda ortaya çıkar.

• Lentigines Profusa: Altta yatan başka bir sistemik bozukluk olmaksızın kol, bacak ve genital bölgede çok sayıda ve büyük boyutlarda lentigoların bulunmasıdır.

• Ink Spot Lentigo: Mürekkep lekesine benzeyen, küçük, düzensiz kenarlı ve koyu gri/siyah renkte lekelerdir.

• Mukozal Lentigolar: Dudaklar, ağız içi, penis, skrotum ve kadınlarda dış genital organlar gibi mukoza bölgelerinde görülen, kahverengi ve düzensiz kenarlı lekelerdir.

Çok Sayıda Lentigo ile Seyreden Sendromlar

Bazı sendromlarda lentigolar, başka sistemik bozukluklarla birlikte ortaya çıkar:

• LEOPARD Sendromu: Çok sayıda lentigo, EKG bozuklukları, oküler hipertelorizm (göz bebeklerinin birbirinden uzak olması), pulmoner darlık, genital anormallikler, gelişim geriliği ve sağırlık gibi belirtilerle karakterize genetik bir sendromdur.

• Moynahan Sendromu: Çok sayıda lentigo, mitral kapak darlığı, cücelik, genital organlarda yetersiz gelişme ve zekâ geriliği ile seyreder.

• Sentrofasial Lentiginosis: Lentigoların yüzün ortasında, özellikle burun üstü ve yanaklarda yoğunlaşmasıdır. İskelet ve merkezi sinir sistemi anomalileri de eşlik edebilir.

• Carney Kompleksi: Kalpte miksom, mavi nevüs ve hormonal anormallikler gibi belirtilerle birlikte görülebilir.

• Peutz-Jeghers Sendromu: Dudak, ağız içi, ağız çevresi ve el-ayak parmaklarında çok sayıda lentigo bulunur. Sindirim sisteminde, özellikle ince bağırsakta, çok sayıda polip oluşmasıyla da karakterizedir.

Tedavi Yöntemleri

TCA peeling ve kriyoterapi tedavileri etkili olabilir, ancak lentigolar sıklıkla tekrarlar. Hidrokinon, tazaroten ve adapalen gibi topikal ilaçlar kullanılabilir. Mequinol/tretinoin kombinasyonu da etkili bir seçenek olarak gösterilmiştir.

Lazer tedavileri, özellikle Q-switched lazerler, oldukça faydalıdır. Lazer sonrası lekelerde "popcorn manzara" adı verilen bir beyazlaşma görülür. Bu durum, daha sonra koyulaşarak derinin soyulmasıyla iyileşir.

Solar lentigolar güneşe bağımlı olduğundan, 20'li yaşlardan itibaren düzenli olarak güneş koruyucu ürünler kullanmak önemlidir.