"Dermatoloji muayenesinin mutlaka yüz yüze yapılması gerektiği" ilkesi günümüzde tartışılmaktadır. Doktor-hasta görüşmelerinde artık mobil telefon ve $\text{PC}$ üzerinden sesli, görüntülü, fotoğraf ve metin formatında iletişimler sıkça kullanılmaya başlandı. Bu iletişim yöntemlerinde hastanın şikâyetleri, öyküsü, lezyonların vücuttaki yerleşim yerleri ve genel özelliklerinin tanımlanmasında zorluk yaşanmazken, lezyon boyutunun tanımlanmasında hasta ifadelerinde zorluklarla karşılaşılmaktadır. Lezyon boyutunun doğru tanımlanması; cilt hastalıklarının tanısı, hastalığın vücut tutulum derecesinin değerlendirilmesi, tedavi seçimi ve tedavi takibinde son derece önemlidir. Ayrıca lezyon boyutu, girişimsel dermatolojik müdahalelerde (lazer, RF vb.) ücretlendirme hakkında ön bilgi istendiğinde de önem kazanmaktadır.

Lezyon Boyutunun Metrik Ölçümü

Hasta tarafından paylaşılan fotoğraflar üzerinden lezyonların, Image J ya da IC Measure gibi programlar kullanılarak metrik ölçümleri yapılabilmektedir. Bu ölçümler için fotoğraflar üzerinde bir referansa ihtiyacımız vardır. Bunun için fotoğrafta hastanın gözü-irisi görünüyor ise bunun standart çapı ($12\text{-}14\text{ mm}$) ya da lezyon çevresine konulacak 1 TL′lik madeni paranın çapı ($26\text{ mm}$) referans alınarak metrik ölçümler yapılabilir.

Vücutta Cilt Lezyonlarının Dağılımının Yüzdelik (BSA) Olarak Tanımı

Hasta tarafından fotoğraf paylaşımı yapılamıyorsa, deri lezyonları çok sayıda ve vücutta dağınık yerleşimliyse ve lezyonların her birinde klinik bulgu şiddetlerinde değişiklikler görülüyorsa, iletişimde ortak kullanılacak bir lezyon boyut tanımına ve her bir lezyonda klinik bulgu şiddetinin skorlanmasının kullanılması gerekmektedir. Bu amaçla, dermatolojik hastalıkların klinik değerlendirilmesinde kullanılan "Vücut Yüzey Alanı" (Body Surface Area - $\text{BSA}$) örneğinden yola çıkılabilir.

$\text{BSA}$ için hasta boy ve kilosundan yola çıkılarak vücut deri yüzey alanının hesaplanmasını sağlayan birçok matematiksel formül ve bu formüllere spesifik basit cetveller kullanılmaktadır.

Ancak lezyon boyutu tanımında, $\text{BSA}$ matematiksel formül/cetvelleri kullanılmadan, sadece lezyonların geniş vücut tutulumlarında lezyon dağılım alanının yüzde ($\%$) olarak tanımı önemlidir. Bunun için eskiden beri kullanılan, $14$ yaş üzeri için "Dokuzlar Kuralı" kullanılabilir.

Örneğin hasta, cilt lezyonunun tüm sol kolunu ve sol elini kapladığını ifade ediyorsa, lezyon boyutunun hastanın $\text{BSA}$'sının $\%9$'unu kapladığı akla getirilmelidir (Bu durumda hastanın kilo ve boyundan cetvelden $\text{BSA}$ bulup bunun $\%9$'unu almaya gerek duyulmalı mı?).

Hastanın yaşına göre vücut alanlarının $\text{BSA}$ içerisindeki dağılımları ise aşağıda grafikte tanımlanmaktadır.

 

El Boyutu ve Parmak Ünitesi Kullanımı

El Boyutu (Palm Size)

Deri lezyonları büyük olduğunda $\text{BSA}$ yüzde oranları kullanımı pratikken, daha küçük lezyonlarda bir el boyutunun tanımı kullanılabilir. Burada unutulmaması gereken, hastanın kendi el boyutudur. Hastanın bir el boyutu, el ayası ve parmak yüzeylerini tanımlar ve yaklaşık olarak $\text{BSA}$'nın $\%1$'ine eşittir.

Örneğin hasta, cilt lezyonunun karnında iki elini kaplayacak kadar bir alanda sınırlı olduğunu ifade ediyorsa, lezyon boyutunun hastanın $\text{BSA}$'sının $\%2$'si olduğu akla getirilmelidir.

 

Parmak Ünitesi (Finger Tip Unit - $\text{FTU}$)

Deri lezyonları el boyutundan çok küçükse, parmak ünitesi tanımı kullanılabilir. Parmak ünite tanımı, cilt hastalıklarında kullanılan topikal ürünlerin miktarı için zaten kullanılmaktadır.

Hastanın el iç yüzeyinde işaret parmağının ilk boğumunun yüzey alanı 1 parmak ucu ünitesi ($1\text{ FTU}$) olarak tanımlanır. İşaret, orta ve yüzük parmakların el iç yüzey alanları ortalama olarak aynı oldukları için, her $3$ parmakta da eklem arası alanların yüzey alanları $1\text{ FTU}$ olarak kabul edilmektedir. 

$1\text{ FTU}$ tanımı referans alındığında:

• İşaret parmağının $2$ eklem yüzey alanı $2\text{ FTU}$'dur.

• İşaret parmağının $3$ eklem yüzey alanı ya da $1$ parmağın tüm yüzey alanı $3\text{ FTU}$'dur.

• Başparmağın yüzey alanı $2\text{ FTU}$'dur.

• Bir el yüzey alanı $32\text{ FTU}$ olarak oranlanabilir.

Farklı yaş grupları, cinsiyet ve ırklarda yapılan karşılaştırmalı çalışmalarda $1$ el yüzey alanının $32.1\pm 1.3\text{ FTU}$ olduğu gösterilmiştir. Buradan yola çıkılarak, $\text{FTU}$ değeri eğer $\%\text{BSA}$ oranı olarak ifade edilecek ise $\%\text{BSA}=\text{FTU}\times 0.03$ formülü kullanılabilir. Aşağıdaki tabloda hastanın deri lezyon yüzey alanı ifadeleri ve bunlara karşılık gelen yüz ve vücut yüzey $% $ alan oranları gösterilmektedir..  

Lezyon Yoğunluğunun Tanımı

Burada kullanılabilecek diğer bir ayrıntı, hastanın ifade ettiği alanın içerisinde lezyonların bu alanın ne kadarını kapladığının tanımıdır. Örneğin, hasta kolda $1\text{ FTU}$ alanda kırmızı döküntüler tarif etmekte, ancak bu alanın içerisinde döküntüler alanın ancak $\%70$'ini kaplıyor ise $1\text{ FTU}$ yüzey alanının $\%70$'ini düşünmek zorundayız. Hastanın yüzde oranlarını ifadesinde bir standart olmalı, bunun için hastaya aşağıdaki gibi yüzde tutulum grafikleri verilebilir.