Çabuk ve kolay kırılan tırnaklar "Tırnak Kırılganlığı Sendromu" ya da "Brittle Nail Sendromu" olarak tanımlanmaktadır.

Bu problem, tırnak şikayetleri arasında en sık karşılaşılanlardan biridir. Tırnakların istenildiği kadar uzatılamaması, kendiliğinden ya da hafif bir travma ile kırılması ve tabaka tabaka soyulması, hastaların bu problemdeki ortak şikayetleridir.

Tırnakların çabuk kırılması problemleri aşağıdaki başlıklar altında sınıflandırılmaktadır:

Onychorrhexis, tırnak plağı üzerinde birbirine paralel yüzeysel oluklar ve bu olukların tırnak ucundaki hizalarında tırnakta ayrılmaların gelişmesidir. Bazen bu ayrılma tüm tırnak plağı boyunca devam edebilmektedir.

 Matriks yerleşimli liken planusa bağlı olarak tırnak plağında uzunlamasına ayrılma (Onychorrhexis) görülebilir.

Tırnak ucunda çok sayıda ayrılmanın varlığı görülür. Bu klinik görüntü, tırnağın adeta kale surlarının mazgallarına (girinti ve çıkıntılarına) benzetilmiştir.

Tırnak plağının tabaka tabaka soyulması (lamellar soyulma), tırnak uçlarında görülebildiği gibi, liken planus ve sistemik retinoid tedavileri sırasında tırnak plağının daha üst kısımlarında da (daha proksimalde) görülebilmektedir.

Tırnağın uç kısımlarına yakın, ancak daha çok tırnak yanlarında tabaka tabaka soyulmalar ve tırnakta ayrılmalar gelişebilir.

Tırnakların ufalanarak (parçalanarak) kırılması, şu klinik durumlara bağlı olarak gelişebilmektedir:

• Yüzeyel Beyaz Tırnak Mantar Hastalıkları (Superficial White Onychomycosis).

• Tırnak parlatıcılarına ve ojelere aşırı maruziyet.

• Psoriasis tırnak tutulumu.

Tırnak Kırılganlığında Etkili Faktörler

Tırnağın kolay kırılmasında iki temel faktör son derece önemlidir: tırnağın yapısındaki keratin ve su içeriği.

Su İçeriği ve Yağ Oranı

Normalde tırnağın yapısında yaklaşık olarak %15 oranında su bulunur. Tırnak, suda bekletildiğinde içerdiği su oranı artar ve yumuşar. Bu nedenle banyodan sonra tırnaklarımızı daha kolay keseriz. Tırnağın su tutma yeteneği, içeriğindeki yağ oranları ile ilişkilidir. Yağ içeriği ne kadar zenginse, tırnak o kadar fazla su tutabilir.

Tırnak, su içeriğini hızla kaybettiğinde kolay kırılmaya, soyulmaya ve uç kısmında ayrılmaya başlar. Bu problem, tırnağın suyu tutup hızla kaybetmesi döngüsü ile daha da artmaktadır.

Keratin Yapısı ve Kimyasal Etkiler

Tırnağın keratin içeriği, kimyasal ve fiziksel şartlarla değişebilmektedir. Bu değişimi bazı meslek gruplarında daha fazla görmekteyiz. Keratini oluşturan amino asit zincirleri; alkali, okside edici ajanlar ve tiyoglikolatlar ile hızla bozulur. Bu maddeler aynı zamanda amino asitler arasındaki disülfit bağlarını da bozmaktadır.

Tırnak keratin yapısındaki sistin amino asidi, yüksek oranda sülfür içeren ve yüksek disülfit bağları oluşturan fibröz bir proteindir. Bu nedenle sistin, keratin içeriği için önemlidir.

Diğer Nedenler

• Genetik: Bazı genetik hastalıklarda keratin yapısının doğuştan bozuk olduğunu görmekteyiz ve bu kişilerde doğuştan çabuk kırılan tırnaklar gelişmektedir.

• Demir Eksikliği: Demir eksikliği, tırnağın yumuşamasına, hatta koilonişiye (kaşık tırnak) neden olmaktadır.

• Kalsiyum: Bilinenin aksine, tırnaktaki kalsiyum içeriği, tırnağın sertliğine fazla katkıda bulunmaz. Kalsiyum, tırnak yapısında daha çok tırnağın yüzeyinde yer almaktadır.

• Sinir Hasarları: Merkezi ya da periferik sinir hasarları da tırnak kırılmasına yol açabilmektedir.

Tırnak Kırılganlığı Problemlerinin Değerlendirilmesi

Tırnakların çabuk kırılması problemlerini iki ana grupta değerlendirmekteyiz:

1. Lokal Nedenler

Lokal nedenler, tırnak plağını ve/veya tırnak matriksini ilgilendiren faktörlerden kaynaklanmaktadır. Bunlar:

• Travma

• Kimyasallar: Deterjanlar, alkaliler, solventler, sıcak su vb. gibi kimyasallar. Bu durum sıklıkla dominant kullanılan elin ilk üç parmağında daha yoğun ortaya çıkar. Ancak bu kimyasal temas kesilse bile, tırnağın çabuk kırılmasının düzelmesinin 5-6 ay sürebileceği unutulmamalıdır.

• Kozmetikler: Tırnakta kullanılan kozmetik ürünler az da olsa neden olabilir. Özellikle tırnak parlatıcılar ve oje çıkarıcılar daha fazla suçlanmaktadır.

• Manikür İşlemleri: En fazla nedenler arasında maalesef manikür işlemleri sırasında tırnakların ılık suda bekletilerek kütikulanın temizlenme işlemi suçlanmaktadır.

• Çevresel Faktörler: Mevsimler ve hava nem oranları da tırnak nem içeriğini etkileyerek kırılmalarında rol oynamaktadır.

• Cilt Hastalıkları: Egzama, liken planus, psoriasis gibi cilt hastalıkları nedenler arasındadır.

• Dolaşım Sistemi Yetersizlikleri

• Alopesi Areatada tırnaklar çabuk kırılabilmektedir.

• Cinsiyet: Kadınlarda daha kolay tırnak kırılması görülmektedir.

2. Genel Nedenler (Sistemik)

• Anemiler

• Arsenik toksikasyonu

• Enfeksiyonlar (Sistemik)

• Genel hastalıklar

• Parmakları etkileyen artritik hastalıklar

• Vitamin A, C ve B6 eksikliği

• Osteoporozis, osteomalazi

Çabuk Kırılan Tırnaklarda Tedaviler

1. Lokal Tedaviler ve Korunma

Tedavide ana amaç nemlendirme, koruma ve sertleştirmedir:

• Nemlendirme: Tırnağı nemli tutmak için mineral yağlar ve doğal yağlar (zeytinyağı, jojoba yağı gibi) kullanılmalıdır.

• Oklüzivler: Tırnak üzerine nem kaybını engelleyecek yoğun oklüzivler veya parlatıcılar uygulanabilir.

• Travma ve Kimyasaldan Uzak Kalma: En pratik yöntem, ev işleri sırasında ince pamuklu bir eldiven üzerine plastik eldiven giyilmesidir.

• Tırnak Sertleştiriciler:

  • Su ve propilen glikol içerisinde %5 alüminyum klorür günlük olarak kullanılabilir.

  • Naylon fiber, akrilik ve hidrolize proteinler gibi tırnak üzerinde koruyucu maddeler kullanılabilir.

  • %5 formaldehit tırnağa uygulandığında keratinde çapraz bağlanma yaparak tırnağın yapısını sertleştirmektedir. Ancak, bunun tırnakta paronişi, onikolizis, subungual hiperkeratozis, parmak uçlarında kuruma ve pterygium inversum yapabileceği unutulmamalıdır.

  • Dimetil üre (Dimethyl urea) tırnak sertleştiricisi olarak kullanılabilir.

  • Topikal siklosporin kullanılabilir.

2. Sistemik Tedaviler

Sistemik tedaviler genellikle 6 ay kadar uzun sürmeli ve hasta, tırnak düzelmelerinin ancak 2 ay sonra görülebileceğini bilmelidir.

• Demir Takviyesi: Özellikle ferritin seviyesi $10\text{ ng/mL}$'den düşük ise 6 ay sistemik demir kullanılabilir.

• Esansiyel Yağ Asitleri: Çuha çiçeği yağı (yani gama linoleik asitler) sistemik olarak kullanılabilir.

• B Vitaminleri ve Biotin: Biotin ve B vitamini sistemik kullanılabilir.

• Diğer Vitaminler: Piridoksin ($25–30\text{ mg/gu¨n}$) alınabilir.

• Jelatin: Sistemik jelatin kullanılabilir.