Kırışıklıklar mimiklerin kullanımı, yaşlanma ve güneş gibi çevresel faktörlere bağlı olarak deri yüzeyinde gelişmekte.

İnce çizgilenmeler ile başlayan süreç guruplar oluşturan cutis rhomboidalise kadar ilerleyebilmektedir.

Mimik kırışıklıkları;  ince-derin çizgiler(kısmi deri kalınlığı) ve furrowlar(tam deri kalınlığı) şeklinde kendisini göstermektedir.

Dermal elastozis ve yüz mimik kaslarının tekrarlayan hareketleri ile mimik kaslarının kasılma yönlerine dik olarak ortaya çıkmaktadır. Alın, glabella, nasolabial fold, alt ve üs dudak çizgileri, marionette çizgileri gibi.

Fold yada Deri Katlantıları; derinin genetik laksitiste artışı, yaşlanma, deri tonusunun azalması, kemik atrofilerine bağlı destek dokuların azalması, yer çekimi ve gittikçe ilerleyen sarkmalar ile ortaya çıkmaktadır. Üst ve alt göz kapakları, nasolabial fold ve boyunda foldlar gibi.

Böylece yüzde farklı isimlerle tanımlanan kırışıklıkar, foldlar ortaya çıkmaktadır.

Yüzde çizgiler, kırışıklıklar ve furrowların tanımı ve şiddetlerinin skorlanması için bir çok yöntem kullanılmaktadır. Bunlar içerisinde en sık kullanılanı "Wrinkle Severity Rating Scale WSRS" olarak tanımlanmaktadır.

Kırışıklık ve foldların klinik şiddeterinin saptanması hasatanın klinik ve estetik değerlendirilmesinde ve tedavi seçiminde son derece önemlidir.

Aşağıda yüzün estetik alanlarına göre kırışıklık-fold şiddet skorları-WSRS anlatılmaktadır. 

Alında Yatay Çizgilenme ve Derin Kırışıklıklar

Alında yatay kırışıklıklar genellikle 2-3 tanedir. Tüm alın boyunca yerleşirler yada alın ortasında kaybolup diğer tarafta devam edebilmektedir. 

Alında kaşların yukarı kaldırılmasını sağlayan alın-frontal kasa bağlı olarak gelişmektedir.

Derin kırışıklıklar bunların altındaki frontal kas fiberlerinden kaynaklanmaktadır.

Kaşlar yukarı kaldırıldığında kırışıklıklar daha rahat değerlendirilmekte.

Kaş Arasında Gelişen İnce Çizgilenme ve Kırışıklıklar

Kaş arası kırışıklıklar yatay ve dikey kaş arası kırışıklıkları olarak 2 ye ayrılmaktadır.

Dikey olanlar tam kaş arasında yer almaktadır ve her bir kaşa yakın yerleşmektedir. Sıklıkla 1 tanedir ancak 2 tanede olabilmektedir. Bu kırışıklıklar kaşların çatılmasını ağlayan corrugator kasa bağlı olarak gelişmektedir.

Yatay olanı ise 1 tanedir ve burun kökünde yerleşmektedir. Kaşların iç kısımlarının aşağı hareketini sağlayan Procerus kasına bağlı olarak gelişmektedir.

Bu kırışıklıklar kaşlar çatıldığında daha rahat değerlendirilmektedir.

Şakaklarda Çökme (Temporal Depresyon)

Yüzde yaşlanma ile birlikte bazı anatomik alanlarda volumetrik azalma olmaktadır. Buna iskeletleşme denilmektedir. Bazı alanlarda ise destek dokusu artmakta yada yer değiştirmektedir. Buda iskelet yapısını örtmekte hatta mimikleri maskelemektedir.

Şakaklarda-temporal alanda volüm azalması bu alanın çökmesine alttaki iskelet yapının daha belirgin olmasına neden olmaktadır.

Kaşların Düşmesi (Eyebrow Pitosis)

Alında Frontal kasın kasılı durması kaşların düşüklüğünün engellemektedir. Kaşın yukarı desteği ile üst göz kapaklarıda desteklemektedir. Kaşların düşüklüğü kaşların alında normal anatomik yerlerinin değişimine neden olmaktadır. Ayrıca kaşlar düştüğünde üst göz kapaklarının daha belirgin torbalanmasına neden olmaktadır. Ancak bazen üst göz kapağı alanında yetersiz ışık ulaşımı ile koyu gölge kaş düşmesi izlenimi vermektedir. Üst göz kapağı katlantı çizgisi normalde göz dış açısında sonlanmaktadır. Kaş dış kenarından parmakla yukarı gerildiğinde bunların hepsi düzelmektedir.

Gözler ve Göz Kapaklarının Yaşlanma Süreci Belirtileri

Göz ve göz çevresi yaşlanma belirtilerinin en fazla olumsuz etkilendiği bölgedir.

Göz çevresi yaşlanma belirtileri ve değerlendirilmesi;

Dermatochalasis

Üst göz kapağında normalden fazla derinin varlığıdır. Orta yaşlılarda gözlenir. Fazla deri gözler kapalı iken ölçülebilir. Blepharochalosis dermatochalosisden farklıdır. Bu göz kapaklarında epizotik ödem ve eritemdir. Genç kadınlarda gözlenir ve erken yaşta göz kapaklarında gevşeklik ve kırışıklığa neden olmaktadır.

Göz çevresi yağ dokusunun alt ve üstte fıtıklaşması, göz torbaları

Bunun için göz kapalı iken göz küresi üzerine basınç uygulanır. Eğer üst ve alt göz kapaklarında bu basınç ile şişmeler gözlenir ise bu yağ dokusunun fıtıklaşmasına buda göz torbalanmalarına ait olabilir.

Bu Festoons (cheek bags, malar bags) denilen yanak torbalanması ile karıştırılmamalıdır. Bu göz altlarında olmaktadır ve göz çevresi kasların zayıflaması ile yağ dokusunun alt göz kapaklarının daha altında yanaklara doğru fıtıklaşması yani torbalanması ile ortaya çıkmaktadır.

Diğer kullanılan dercelendirme ise "Allerganın İnfraorbital hallow scala" sıdır. Bunda göz pupillasından hat ile göz altı iç-medail ve dış-lateral olarak ikiye bölünerek değerlendirilmekte.

Allerganın göz altın değerlendirilmesi;

Üst Göz Kapağı dış kısmının çok belirgin olması(Upper Eyelid Hooding)

Gözü çevreleyen kasın ve göz septumunun zayıflaması, göz çevresi yağ dokusunun fıtıklaşmadan öne çıkmasına ve yer çekiminin etkisi ile alın derisi ve üst kapağı derisinin aşağı olan hareketine neden olmaktadır. Böylece süt kapağı derisi nerede ise görmeyi engelleyecek şekilde göz üstünü örtmektedir. Buna “upper eyelid hooding” denilmektedir. Bu yüzün yan değerlendirilmesinde daha rahat anlaşılabilmektedir.

Göz Çevresi Kaz Ayağı Kırışıklıkları (Crow's Feet)

Bunlar ince kırışıklıklardır. Alt ve üst göz kapaklarında başlamakta ve göz köşesinde devam etmektedir. En belirgin oldukları alan göz dış köşesinde yerleşenleridir ve bunlara şekillerinden dolayı kaz ayakları kırışıklıkları denilmektedir. Göz köşelerinde gelişen kaz ayakları çizgileri yüzümüzde diğer kırışıklıklar daha erken ortaya çıkmaktadır. Bu alanda derinin ince olması ve deri altı destek dokularından yağ dokusunun daha az olması bunun nedenleri arasındadır. Bu çizgilerin en sık nedenleri arasında gözlerin çok kısılmasıdır. Bu kişinin mimiklerini kullanması ile ilgilidir. Özellikle uyku sırasında yan ve yüz üstü yatılması bu kırışıklıkları arttırmaktadır. Güneş bu kırışıklıkların ortaya çıkmasında dış etkenlerin başında gelmektedir. Güneş ışınlarına karşı gözlerin kısılması temel nedenler arasındadır. Özellikle açı tenlilerde ve açık renkli gözleri olanlarda güneş ışınların karşı duyarlılık daha fazladır. Ayrıca güneşin neden olduğu ışık hasarıda bu kırışıklıklara neden olmaktadır.

Göz Dış Köşesinin Hafif Aşağı Düşmesi (Lateral Canthal Bowing)

Göz dış köşesinde bulunan ve göz dışını destekleyen “lateral canthal tendon” adını verdiğimiz bağın gevşemesi ile gelişmektedir. Gözde dış köşenin daha aşağı rotasyonuna neden olmaktadır. Normalde kadınlarda göz dış köşesi hafif daha yukardadır. Bu nedenle bu açının düşmesi yüze daha yorgun ve yaşlı bir ifade dışında daha erkeksi bir görüntü vermektedir.

Gözyaşı Oluğu (Tear Trough Deformity)

Gelişimi Gözü çevreleyen Orbicularis Oculi kası göz altı kemiği hizasında 2 ye ayrılmaktadır. Göz kapağı ve göz alanı kası olarak. Bu ayrıma noktasında Orbital rim ligamenti ismini verdiğimiz bağ bulunmaktadır. Göz yaşı oluğu gözün alt iç kısmından dışarı yanağa doğru orta hatta kadar uzanmaktadır. Bunun bittiği noktada ise Palpebromalar katlantı dışa doğru devam etmektedir. Göz yaşı oluğu buradaki destek dokunun azalarak göz altı kemik dokunun ve buradaki bağın belirgin hale gelmesinden kaynaklanmaktadır. Bu yaşlanmaya bağlı olarak gelişmektedir. Böylece göz kapakları ile yanaklar arasındaki geçiş keskin sınırlı olmaktadır.

Yanak Üst Kısmının Değerlendirilmesi

Yanaklar üst kısmı şakakların altından başlayarak göz altında ortaya devam etmektedir. Buarası elmacık kemkleri olarakta tanımlanmaktadır. Zamanlar bu alanda volüm kayıpları ve doku desteklerinin azalması ile içe aşağı doğru yer değişimi olmaktadır.

Yanak alt kısmının değerlendirilmesi

Zamanla yanak volümü azalmakta, yanaklar aşağı ve içer doğru yer değiştirmektedir.

Yanakların Genel değerlendirilmesi

Yanaklar aşağıdaki resimde görüldüğü gibi kulak önü-göz altı-nasolabial fold ve alt çene kemiği arasındaki sınrlı alandır.

Bunun için Allergan tarafında geliştirilen "Roughness Scale" kullanılmaktadır.  

Yanak çizgilerinin değerlendirilmesi

Yanaklarda ağız köşesinden başlayarak kulak önüne doğru yarım dairesel çizgiler oluşmaktadır. Bunlara gamze yada yatma çizgileri denilmektedr.

Nasolabial Fold

Bu aslında dudaklar ile yanakları birbirinden ayırmaktadır. Yanak destek dokularının azalması yanağın öne ve aşağı hareketine neden olmaktadır. Buda yağ dokusunun bu hatta birikmesine yol açmaktadır. Hafif bir kırışıklıktan ciddi bir katlatıya kadar ortaya çıkmaktadır.

Kulak Ön Çizgileri (Preauricular Lines)

Kulak ön kısmında dik uzanan 2 yada 3 çizgi görülmektedir. Dudaklarda dik çizgiler (Lip Lines, smoking line) Dudaklarda özellikle vermilonda dik çizgiler ortaya çıkmaktadır. Bu tekrarlayan mimiklere, üflemeli bir müzik enstrümanın kullanılmasına ve sigara içilmesine bağlı olarak gelişmektedir. Bu deride dermisin atrofisine, ağız çevresi kasların uzaması ve güçlerini kaybetmesine bağlıdır.

Üst Dudakta Dikey ve Yatay Çizgilenme

Üst dudakta yatay çizgilenme sıklıkla burnun hemen altında philtrumda ve tek bir tane olarak görülmektedir.

Üst dudakta dikey çizgiler ile dudak kenarlarından başlayarak üst dudak ve alt dudakta devam etmekte. Bunlara smoke lile yada barkod çizgileri denilmektedir.

Ağız Köşesi Çizgileri (Commissural Lines ve "Marionette" Lines)

Ağız köşesi çizgileri kısa ve vertical olarak ağız köşesinden aşağı uzanmaktadır. Bunlar bazen çok derin olabilmektedir.

Marionette çizgileri daha uzun çeneye kadar uzanabilmektedir.

Jowls & Pre-Jowl Depression

Jowls deri altı yağ dokusunun çene kemiği boyunca ve altında toplanmasından kaynaklanmaktadır. Bu toplanma çene kemiği ligament tarafından sınırlandırılmakta ve yağ dokusunun daha fazla önde toplanması engellenmektedir. Bu engellenme noktasında hafif içeriye doğru bir girinti oluşmakta buna pre-jowl depresyon denilmektedir.

Cadı Çenesi Deformitesi (Witch's Chin Deformity - Ptotic Chin)

Çene yağ pedinin pitozisinden kaynaklanmaktadır. Bu pitozis çenenin düzleşmesine submental çizgilenmenin artmasına neden olmaktadır.

Dudaklarda silinme ve volüm kayıpları

Boyunda Cervicomental Açının Kaybolması

Platysma kasının zayıflayarak uzaması ve sarkarak üzerinde yağ dokusnun birikmesinden kaynaklanmaktadır.

Boyunda Platysmal bantlar ve Yatay Kırışıklıklar

Platysmal banlar uzunlamasına sıklıkla 2 adet olacak şekilde yer almakta.

Boyunda enlemesine yarım daire şeklinde çizgilenmelerde gelişmektedir. 

Burunda Yaşlanma ve Belirtileri

Burun üzerindeki deri destek dokuları azalmakta, zayıflamakta ve yer çekimi etkisi ile burun ucunun düşmesine neden olmaktadır. Benzer değişimler burun kemik ve kıkırdaklarında da yaşanmaktadır.

Burunda yaşlanma belirtileri; Burun kökünde yatay çizgilenme Burun genelinde deride incelme ancak burun ucunda yağ bezlerinde büyüme ile bu dokunun büyümesi Burun ucunun profilde saat yönünde rotasyonu yani düşmesi-pitozisi Columella nın düzleşmesi Burun ucunun düşmesi burunda sahte burun sırtı kamburlaşmasına neden olmakta yada daha önce olan humpın daha belirign olmasına neden olmaktadır. Ayrıca brun ucunun düşmesi üst dudağın projeksiyonunu değiştirmektedir ve deride incelme zamanla burun sırtında kamburlaşma yapmaktadır.

Kulakta Yaşlanma ve Belirtileri