- Gösterim: 1298
Güneş ve yapay ışık kaynaklı ultraviyole radyasyonun-UV derimiz üzerinde bilimsel sonuçlar alınmaya başladıkça UV dışında görünür ışığın önemide artmaya başladı. Geçmişte masum olarak baktığımız görünür ışığın açık tenlilerde deride kızarma-eritem ve koyu tenlilerde pigmentasyon artışına neden olabildiği anlaşıldı. Bu sonuçlar görünür ışığa bağlı fotodermatozları olan ve melazma-postinflamatuvar hiperpigmentasyon gibi hiperpigmentasyon bozuklukları olan hastalar için son derece önemli olduğu görüldü. Görünür ışınıma karşı koruması olmayan klasik güneşten koryucu kullanımı sonrası hasta problemlerini sık görmekteyiz. Güneşten koruyucu düzenli kullanıyorum ancak yinede güneşte yanıklarım, kızarmalalarım olmakta yada melasma gibi deri lekelerim dahada koyulaştı ve arttı gibi. Bu bilgiler ile güneşten koruyucuların içerikleri tekrar tartışılmaya başlandı. Geniş spektrumlu güneşten koruyucular ultraviyole radyasyona karşı koruma sağlarken görünür ışığa karşı yeterince koruma sağlamaz. Bir güneş koruyucunun görünür ışığa karşı koruma sağlaması için ciltte görünür olması-renkli olması gerekir.
Klasik güneşten koryucular olarak kullanılan ürünlerde bulunan inorganik filtreler (mineral filtreler olarak da bilinir); çinko oksit ve titanyum dioksit, deriye uygulandığında görünür bir kireç rengi-beyaz tabaka oluşturular. Ancak bu ürünlerde pek istenmediği için mineral filtrelerin nanopartiküller formunda kullanılır. Ancak bu onların görünür ışığa karşı koruma özellikerini minimalize eder. Bu nedenle son yıllarda görünür ışığa karşı koruma sağlamak için farklı formülasyonlar ve konsantrasyonlarda demir oksitler ve pigmentli titanyum dioksit kullanılarak renkli güneş koruyucular geliştirilmiştir. Bu ürünlerin farklı cilt tonlarında uygulama adaptasyonları için içerik ve konsantrasyonları değiştirilerek birçok renk tonları elde edilmekte.
Dünyamıza ulaşan tek ve önemli ışık kaynağı olan Güneş ışınımını kısaca hatırlarsak başlıca UV (290-400 nm), ışığın insan gözüyle görülebilen kısmı olarak tanımlanan görünür ışık (400-700 nm) ve kızılötesi (700 nm) radyasyondan oluştuğu görülmekte. Dünya yüzeyine UV radyasyonun % 5 görünür ışığın ise %44'ü ulaşmakta. Görünür ışık kaynağı sadece güneş değil bilgisayarlar, Tv, cep telefonları... gibi. Görünür ışınım dalga boyuna bağlı olarak deride 90 -750 µm derine inebilirken UV 1.5 - 90 µm derine etki edebilmekte. Görünür ışınımın hem yoğunluğu, hemde deride derine olan penetrasyonu ile birlikte UVA1 ile sinerjik etkileri nedeni ile önemli.
Günümüze kadar kullanılan güneşten koruyucuların içeriğine bakıldığında organik (yaygın olarak kimyasal olarak da bilinir) ve inorganik (mineral olarak da bilinir) UV filtrelerini görmekteyiz. Bu filtreler, dalga boyları 380 nm'ye kadar olan UV fotonlarını soğurmak, dağıtmak ve yansıtmak üzere tasarlanmıştır. Ancak bunların görünür ışık fotonların bloke etmek için tasarlanmamıştır. Bu ürünler içeriğindeki inorganik filtreler kullanımı sonrası deri yüzeyinde kireçimsi-beyaz renk oluşturmamak için(bu ürürnün tercih edilmemesini sağladığı için) nano boyutlu parçacıklar olarak kullanılır(amaç görünür olmamalarını sağlamak, görünür ışığın yansıtmalarını en aza indirmek, ürünün şeffaflığını sağlamak). Bu inorganik filtrelerden bahsederken ''nanonize'' veya ''nanopartiküller'' terimleri kullanılmaktadır(nano boyutlu bir parçacık, parçacık boyutunun 100 nm'den küçük olduğu, mikron altı bir partikülün 100 ve 1000 nm arasında olduğu ve mikron boyutlu bir partikülün 1000 nm'den büyük olduğu anlamına gelir). Ancak nano partiküler kullanım ürünün görünür ışığı bloke etmesini azaltır. Özetle bir güneşten koruyucunun görünür ışığın etkilerini bloke etmesi için deri yüzeyine uygulandığı zaman görünür olması gerekir(görünür olması; görünür ışığın yüzeyden yasıması ve göze retinaya gelmesi anlamına gelir).
Renkli güneşten koruyucu renkli-pigmente bir temel yapıyı klasik UV filtreleriyle birleştiren ürünlerdir. Bu pigmenteler renki kozmetiklerden alışık olduğumuz demir oksitler ve pigmentli titanyum dioksittir. Demir oksitler, demir sülfattan üretilen pigmentlerdir. Oksidasyon durumuna bağlı olarak sarı, kırmızı veya siyah renkte görünebilirler( bu renklere karşılık gelen görünür aralıktaki dalga boylarını yansıtmaları nedeniyle, bir pigmentin siyah olması görünür aralıktaki tüm dalga boylarını yansıtmadığı absorbe ettiği ve bir pigmentin beyaz olması görünür aralıktaki dalga boylarını yansıttığı anlamına gelmekte). Titanyum dioksit (yani, nano boyutlu olmayan titanyum dioksit, nano boyutlu titanyum dioksit parçacık boyutu 60 nm ve pigmentli titanyum dioksitin parçacık boyutu 300 nm) pigmenti ise görünür ışık aralığındaki tüm fotonları yansıttığı için beyaz görünür. Bu pigmentler, Gıda ve İlaç İdaresi tarafından aktif bileşenler olarak kabul edilmez; bu nedenle, yüzdeleri içerme zorunluluğu olmaksızın aktif olmayan maddeler olarak listelenirler. Bu pigmentlerden demir oksitlere karşı çok az oranda kontakt dermatit vakası bildirilmiştir. Görünür ışağa karşı koruması olan güneş koruyucu ürün demek ürünün renkli olması yani içeriğinde demir oksit/titanyum dioksit pigmentlerinin bulunmasıdır.
Bu iki pigmentein istenen oranlarda karışımı ürünün renk tonunu sağlanmakta. Deri renk tonlarımız farklı olduğu için uyum sağlamak için farklı tonlarda renkli ürünlere ihtiyaç duyulmakta. Farklı renk tonuna sahip iki renkli güneşten koruyucunun cilt tonları farklı kişilerde renk uyumları aşağıdaki fotoğrafta örneklendirilmiş.
Aşağıdaki tabloda ise pigmentlerin ışınımları absrosiyonları kapasiteleri görülmekte. Bu tabloya göre görür ışınım dalga boyu aralığında en yüksek yansıtma talk-pudra, titanyum dioksid, çinko oksid, sarı demir okisid, kırmızı demir okisid ve siyah demir okisid olarak sıralanmakta. Buna göre renkli güneşten koruyucularda en yüksek koruma sıralaması titanyum dioksid, sarı demir okisid, kırmızı demir okisid ve siyah demir okisid olmakta. Bunlar içerisinde özellikle demir oksidin ürün içeriidneki konsatransyonu son derece önemli. % 3.2 konsnatrasynların etkili oldukları düşünülmekte.
Özet bilgi olarak; eğer açık tenli iseniz, güneş karşı cildiniz çok hasas ise, güneş-ışık rekasiyonları yapan bir cilt probleminiz var ise(fotodermatoz gibi), melasma ve postinflamatuar hiperpigmentasyon gibi leke probleminiz var ise ;
- güneş aktivitelerinde gölgeyi tercih edin
- mevsime uygun giyisi, şapka ve güneş gözlüğü tercih edin
- geniş spekturumlu faktör numarası 30 un üzerinde bir güneşten koruyucu kullanın
- güneşten koruyucu titanyum okisd ve demir oksid içeren renkli ürünler olsun