Tırnak batması toplumda % 20 görülme sıklığı ile yaşam kalitesini etkileyen medikal bir problemdir.

Tırnak batması "ingrowing nail" yada "onikokriptozis" olarak tanımlanmaktadır.

Tırnak batması tırnak plağının trınak çevre yumuşak destek dokularının içerisine doğru büyümesi ve batmasıdır. Tırnak çevre dokularda yabancı cisim gibi davranarak dokularda inflamasyona neden olmaktadır. Bu inflamasyon şişme, kızarıklık, sıcaklık artışı ve ağrı ile kendisini beli eder. Bazı hastalarda yoğun kokulu akıntı gelişebilmektedir. Zamanla bu klinik belirtilere ödem ve doku büyümesi eklenerek tırnak çevre dokusu tırnak üzerini tamamen kaplar. Bu tırnağın daha fazla batmasına kısır döngüye neden olmaktadır. Enfeksiyonlar ile şikayetler daha artmaktadır. Bu sürecin uzaması ile batan kısımda granülasyon denilen sert bir doku büyümesi gelişmektedir. Şikayetler bazı dönemlerde azalmakta bazende kişinin günlük aktivitesini kısıtlayacak düzeyde artmaktadır.

Bu durum sıklıkla ayak başparmak tırnaklarında gözlenmektedir. 

Tırnak batma nedenlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

• Ayak yapısına uyguna olmayan ön tarafı dar ve yüksek topuklu ayakkabı kullanılması.
• Ayak parmaklarının devamlı travmalara maruz kalması( sporcular vb).
• Kötü ayak bakımı koşulları
• Gebelik gibi hormonsal süreçler.
• Isotretionin gibi A vit ilaçlarının kullanımı.
• Aşırı kilo alma.
• Ayak tırnaklarının kısa, yuvarlak yada V şeklinde dar kesilmesi, yanlış pedikürler vb
• Genetik olarak tırnakların ince ve düz olması
• Tırnak mantar hastalıkları;onikomikozlar
• Ailesel ayak trınak batıkları
• Aşırı terleme
• Şeker hastalığı, tiroid hastalıkları, böbrek ve kalp hastalıklarına bağlı ayaklarda ödem gelişimi
• Bazı ilaçların kullanımı; retidnoidler, antifungaller, siklosporin ve kemoterapotiklerin bazıları

Tırnak batması klinik olarak hafif, orta ve şiddetli olabilmektedir.

Hafif tırnak batmasında tırnak kenarı deride kızarma, ödem ve basılınca ağrı vardır.

 

Orta şiddette tırnak batmasında tırnak kenarı deride kızarma, ödem fazladır ve iltihaplı akıntı gözlenir. Hastanın sürekli ağrısı vardır. Tırnak kenar yumuşak dokuları hafifte olsa büyümeye başlamıştır.

Şiddetli tırnak batmasında yukardaki klinik tabloya ek olarak tırnak kenarı dokularda büyümüştür.

Tırbak batmalarının birçok klinik tipi tanımlanmıştır;

Çocukluk dönemi ayak başparmak tırnak batması;

Çocukluk Dönemi Ayak Başparmak Batması Bazı çocuklarda doğuştan büyük ayak başparmak tırnağı olmakta bunlarda erken tırnak batmaları gözlenmektedir.

Tırnak Kenarının Büyümesi

Uzun süre devam eden tırnak batmaları sonucu tırnak kenarında büyüme olmaktadır. Tırnak normal yada hafif batmıştır. Ancak problem daha çok tırnak kenar dokusunun büyümesinden kaynaklanmaktadır. 2. parmağın başparmakta büyüyen dokuya basısı bu alanda inflamasyonun daha artmasına neden olmaktadır. Bunun azaltılması için parmak arası silikon uygulaması oldukça etkilidir. Tırnak kenarı büyümesi ile birlikte tırnak batması tedavisinde; özellikle büyüyen yan kısımdaki tırnak kenarı deri ve deri altı destek dokuları, batan tırnak ve matrixin daraltılması  birlikte alınmaktadır.

Pincer - Kerpeten Tırnak ya da Kenarları Kıvrılmış Tırnak

Tırnak uzunlamasına aksı üzerinde uca geldikçe artacak şekilde enlemesine kıvrılmakta adeta kerpeten görünümüne kavuşmaktadır. Klinik ilerlediğinde tırnak yatağı tırnak oluğu içerisinde kalmaktadır. Başlangıç klinik döneminde çok ağrılı değil. 2 klinik formu tanımlanmıştır. İlkinde çok sayıda tırnak simetrik tutulmaktadır. Pincher nail dışında tırnaklarda baş parmaklarda dışa diğer parmak tırnaklarında içe açılanma gözlenmektedir. İkinci formunda ise daha çok başparmak tırnakları etkilenmekte ve asimetrik tutulum gözlenmektedir. Kliniğin hafif olduğu olgularda sadece tırnakların yumuşatılarak kalınlıklarının azaltılması ve derin ayakkabı tercih edilmesi yeterlidir. İleri klinik olgularda tırnakların enine olan kıvrılmasını mekanik olarak önleyebilmekte ve tedavisi için tırnak üzerine özel aparatlar kullanılmaktadır. İleri pincer nail deformasyonlarında cerrahi yapılmaktadır. Tırnak plağının 3 de 2 si alınmakta. Tırnak yatağı tam ortasına insizyon yapılarak tırnak altı kemikteki deformasyon düzeltilmektedir. Sonra bu kesi dikilmekte. Tırnak kenar katlantılarından parmak altına dikiş atılarak tırnak yatağındaki daralma açılmaya çalışılmaktadır.

Parmak Ucu Tırnak Batması

Ayak baş parmağının uç kısmındaki doku  tırnak düştükten sonra(tırnak altı kanaması, tenis tırnağı gibi nedenlerle)  tırnak önünde bir engel adeta duvar oluşturmakta ve buda zamanla tırnağın uç kısımda batmasına neden olmaktadır. Normalde yürüme sırasında başparmak ucu yukarı hareket etmektedir. Tırnak desteği olmadığında bu daha fazla olmaktadır. Özellikle kilo artışlarında bu daha sık gözlenmektedir. Tırnak yatağı ve tırnak kökünde kalıcı işlemler yapılmadığı sürece sadece yapılan tırnak çekimlerinde kalıcı sonuç vermemektedir.

Harpoo-Zıpkın Tırnak Batması

Yetersiz tırnak kesimi yada tırnak kenarındaki spikulun alınmaması, uzması ile birlikte trınak ucuna batarak reaksiyon yapmasından kaynaklanan özel bir formudur. 

Tırnak Proksimalinde Batma, Retronişi

Tedavi

1. Evre ya da Hafif Tırnak Batması; tırnak kenarında kızarıklık ve şişme, hafif ısı artışı ve dokunma ile ağrılı ancak püy yani akıntılı iltihap yok.

Bu evrede şu tedaviler yapılmaktadır;

Tırnağın batan kısmı yabancı bir cisim gibi davrandığı için öncelike bunun çıkarılması gerekmektedir. Bunun için steril ve uygun enstrümnlar ile çevre dokulara zarar vermeden trınak kenarında sert doku-"spicule" çıkarılır.

Günde 2 defa ayakların sıcak suda 10-20 dakika bekletilmesi ve sonrasında antibiyotikli ilaçları sürülmesi oldukça etkili bir yöntemdir. Batma alanına hidrojen peroksid yada povidin iyot kulanılabilir.

Altta yatan aşırı terleme ve mantar hastalıkları tedavi edilmelidir.

Vinil serum tüpleri aşağıdaki gibi boylamasına kesilerek steril ortamda hatta lokal anestezi yapılarak batan tırnak kenarına yerleştirilebilir. Sonrasında flaster yada cyanoacrylate ile yapıştırılmaktadır.

Yıkamalar sonrası tırnak köşesine pamuk parçalarının konulması bunun öncesinde diş iplikleri ile tırnak köşeleri hafif yukarı kaldırılabilir.

Tırnak üzerlerine trınak telleri yada esnek aparatlar olarak bilinen aparatlar konulabilir yada yapıtırılabilir. 

Parmağa flaster gibi yara bantları iki taraftan yapıştırılarak tırnak batması önerilebilir.

Akrilik tırnak uygulaması yapılabilir. Tırnağın batan kısmı ve spikülü alınır. 3-4 gün sonra bu kısma akrilk trınak yapılır. 

2. Evre ya da Orta Derece Tırnak Batması; parmakta kızarıklık, ağrı ve şişme artmakta. Püy nedeni ile renk sarı olabilir ve akıntı var. İnfeksiyon nedeni ile ateş olabilir.

Bu dönemde müdahele yapılmaz. Hasta antibiyotik tedavi sonrası müdahale edilir. 1 evre işlemleri daha uzun yapılır.

3. Evre ya da Şiddetli Tırnak Batması Kızarıklık, ağrı ve şişme çok fazla, şişme yanında granülasyon dokusu gelişerek tırnağın batan kısmını tamamen örtmüştür.

Bu aşamada tırnağa yapılacak müdahale iki türlüdür. Tırnak kalacak şekilde cerrahi veya lazer ile tırnak batan kısmı, tırnak kenarında büyüyen deri, tırnak batan kısımına uyan tırnak yapıl yeri olan matrix(metriksektomi) çıkarılarak dikişler ile tekrar yapılandırılır. Burada asıl amaç tırnağın daraltılmasıdır. Tırnak ve tırnak kökü tamamen alınarak hiç çıkmaması sağlanır. Bu en son tercih edilmesi gereken yöntemdir.

Cerrahi müdahaleler

Cerrahi müdahale lokal anestezi le yapılmaktadır. Tırnak, tırnak yatağı, ve tırnak kökü cerrahi olarak tekrar şekillendirilmektedir. Tırnak kökü cerrahi olarak kenar kısımlarından alınmakta böylece tırnak daraltılmaktadır.

Tırnak ucu batmalarında cerrahi işlem tamamen tırnağın distalindeki yumuşak dokularda yapılmakta.

 

Lazer tedavileri

Lazer tedavisi ise cerrahi tedavi gibi yine lokal anestezi altında yapılmaktadır. Cerrahi yöntemden uygulama olarak tek farkı işlemin daha kontrollü yapılması ve tedavi sonrası başarı şansının daha yüksek olmasıdır. Lazer ile tırnağın batan kısmı alınmakta ayrıca büyüyen tırnak kenar dokuları lazerle temizlenmekte hatta tırnak yatağı ve tırnak kökünün bu kısmı lazer ile yakılarak tırnak yatağına göre tırnak daraltılmaktadır. Tırnağın siyahla sınır çizilen alanı CO2 lazer ile alınmakta. Kırmızı ile çizilen alan lazer ile kesilmekte ve  önceden çarpı ile işaretlenmiş noktadan tırnak yapım merkezi lazerle yakılarak çıkarılmakta, tırnak kenarında büyüyen kısım sarı sınırına kadar lazer ile kesilmektedir. Beyaz olarak simgelene lanadaki tırnak kenarı, tırnak yapım merkezi ve tırnak kenar derisi çıkarılmaktadır. Sonra özel dikişler ile bu dokular dikilmektedir. Bu uygulama ile tırnak kalıcı olarak daraltılmış olmaktadır.

Fenol ile kimyasal koterizasyon uygulaması 

Tırnak matrixine batmanın olduğu alana 88% fenol uygulanarak trınak kalıcı olarak daraltılmaya çalışılmakta. Hasta ve uygulanma şekli açısından son derece güvenlidir. Fenolüzasyo uyguanması sırasında matrixte istenilen kalıcı nekrozun gelişmesi, fenolün dezenfektan olması ve sonrasında anestezik etkisinin olması ve bunun uzun süremesi avantajları arasında sayılabilir.

Cerrahi uyguamalarda olduğu gibi lokal anestezi uygulanır. Tırnike mutlaka uygulanmalı. Çünkü uygulama lanında kanama fenolün etkinliğini azlatmaktadır.

İlk olarak batan trınak bölümü, spitülum ve granülasyon dokusu cerrahi olarak çıkarılır.

Pamuk aplikatörler ile 88% fenol solüsyonu 3-4 dakika matrixe uygulanır. Sonra alan serum fizyolojk ile yıkanır steril gazalı bezler ile kurulanır. 3-6 hafta içerisinde klinik iyileşme iyi bir bakım ile sağlanır.

Fenol dışında 20% ferrik klorid, % 10 sodyum peroksit, % 100 TCA ullanılabilmektedir. 

 

Tırnak Batmasında Korunma Yöntemleri

• Tırnağınız hangi nedenle batarsa batsın, kesinlikle kısa kesmeyin
• Tırnak kenarlarını oymayın, pedikür salonlarında temizletmeyin ve törpületmeyin
• Kenarları düz, kare şeklinde ve hafifçe uzun bırakın.
• Doğal sınırın üzerinde tırnağın uzatılması yürürken ayakkabının ucuna yüklenme yapacağından uygun değildir.
• Ayaklarınızı ılık su ve sabunla yıkamak faydalıdır (sekonder enfeksiyonu, terli kalmasını engellediği için) ancak ayaklarınızı ıslak bırakmayın.
• Temiz, kenarları aşırı kısaltılmamış normal uzunlukta, kare, düz bir tırnak kesmeye çalışın