Covid 19 nedeni ile başta eller olmak üzere vücudun sık yıkanması, sabun-deterjan, alkol-kolonya, eldiven kulanımı ve dezenfektanların sık kullanımı cilt problemlerine neden olmakta. Covid 19'a karşı kişisel hiyjen önlemlerinin önemi ve devam etme zorunluluğu nedeni ile bu probemlerin azaltılması için düzenli ve uygun bir nemlendiricinin kullanımı ön plana çıkarmakta. Son günlerde hastalarımızdan en fazla gelen soru "hangi nemlendiricileri kullanmalıyız ?" sorusu. Bu makalede bir nemlendiricilerin kullanım amacı ve bir nemlendiriciyi seçerken içeriğinde nelerin olması gerektiğini anlatmaya çalıştık.

Derimiz 2 m² lik yüzey alanı ile vücudumuzu dışarıdan örterek fiziksel ve kimyasal ajanlara, ultraviyoleye ve mikroorganizmalara karşı ilk savunma hattını oluşturur. Bu görevini yeterli su içeriği ve sürekli kendisini yenilmesi ile sağlamaktadır. Ancak fiziksel ve kimyasal maddelere aşırı maruziyet derinin bu hemostazını bozar. Bu süreç deride kuruluk-kserozis, egzamalar, enfeksiyonlar, tahrişler, alerjik reaksiyonlar hatta deri kanser ve hastalıklarında artışlar ile kendini göstermektedir.

 

Genç, sağlıklı ve çevresel faktörlere dirençli bir cilt tanımında en önemli faktörlerimizden birisi yüksek su içeriğidir. Bunu sağlayan derimizin doğal su tutma kapasitesidir. Derinin bu kusursuz yeteneği cildin doğal yaşlanma süreci, güneş-ultraviyole, iklim koşulları, sigara kullanımı, yanlış ve aşırı kullanılan temizleyici ürünler, dezenfektanlar ve alkol ile bozulmakta. Cildin su içeriğinin kaybı derinin kuruması ile doğal bariyer fonksiyonunda bozulmasına neden olmakta. Bu olumsuz değişimler deride ince çizgiler, kırışıklıklar, donuk ve düzensiz bir görünüme katkıda bulunur. Derinin optimal su içeriği sağlıklı bir bariyerin yanı sıra kozmetik görselliğin sağlanması için de gereklidir.

Nem içeriğinin sağlanmasında derinin yapısında bulunan üç kritik unsurdan bahsedebiliriz. Bunlar derinin nemlendirilmesini kolaylaştırmak ve sürdürmek için birlikte çalışırlar.

• Doğal nemlendirme faktörleri (natural moisture factor-NMF) bileşenleri

Deride aminoasit yada aminosit türevleri yapısında bulunan doğal nemlendirme faktörleri suyu atmosferden ve derinin daha derin katmanlarndan çeken ve bağlayan humektanlar gibi davranmaktadır. NMF bileşenleri arasında pirolidon karboksilik asit (PCA), laktik asit ve üreyi sayabiliriz. NMF lerin büyük bir bölümü deri hücreleri-korneositler tarafından yapılan büyük moleküler protein olan "Filaggrin" in parçalanması ile oluşmata(Güneş-ultraviyole bu parçalanmayı bozmakta). Laktik asit, seramidlerin sentezini uyarır ve kseroz ile ilişkili semptomları iyileştirir ve önler. Üre seramidlerin ve aquaporinlerin (AQP'ler) sentezinde yer alan enzimlerin salınımını uyarır. Aquaporinler “su gözenekleri” veya “su kanalları” olarak adlandırılan hücre zarındaki protenlerdir. Suyun geçişini ve dağılımını düzenler. Deride yeterli NMF seviyesi derinin hidrasyonunu, plastisitesini ve bariyer fonksiyonunu optimize eder. Düşük NMF seviyeleri deride klinik olarak kuru cilt, deride kepeklenme ve çatlama ile ortaya çıkabilir. Hatta atopik dermatit ve sedef hastalığı gibi durumların artmasına neden olmakta.

 

• Cildin doğal çift katmanlı lipit tabakası

Deri hücreleri arasında bulunan yağlar-lipidler bir bariyer oluşturarak derinin su kaybını önlemekte. Bu yağlar kolesterol, esansiyel yağ asitleri (EFA'lar) ve seramidlerden oluşmakta. Bariyer lipitleri cildin doğal kollajen, elastin ve proteinlerinin korunmasına yardımcı olur. Bu lipidler ayrıca derinin olgunlaşması ve dökülmesi-deskuamasyonuda sağlamakta. Özellikle atopik dermatit hastalığında bu bariyer lipitlerin azaldığı gözlenmiştir. Esansiyel yağ asitleri  linoleik asit gibi çoklu doymamış yağ asitlerinden oluşmaktadır.

 

• Hiyalüronik asit(HA) içeriği.

Cildin nemlendirilmesinde rol oynayan üçüncü bir kritik bileşen hyaluronan veya hyaluronik asittir (HA). HA  bir glikozaminoglikandır (GAG) ve hücre dışı matriksin en büyük bölümünü oluşturmakta. Cildin nem içeriği deride HA'nın dermis ve epidermisteki su moleküllerini bağlama ve tutma kapasitesine bağlıdır. HA deride 24 saat içerisinde sürekli yıkılıp-sentezlenerek yenilenir. İdeal bir nemlendirici içeriği HA sentezini uyarmalı HA yıkımını mininalize etmelidir. 

Yukardaki bilgiler altında günlük cilt bakımında kullanılması gereken nemlendiricilerin içeriği; derinin NMF'sini ve lipid içeriğini destekleyen ve HA sentezini arttıracak yada yıkımını azaltacak kimyasallar içermelidir.

İdeal bir nemlendiricide olmazsa olmazları şöyle tanımlayabiliz;

NMF faktörleri olarak;

• Üre ve üre içerikleri
• Sodyum PCA
• Deniz börülcesi ekstresi; Salicornia herbacea
• Sodyum laktat
• Carnosine

Lipid bariyer fonksiyonu için;

• Kolestrol
• Seramidler-Ceramides; 1 ve 3
• Linoleik ve linolenik asitler-Linoleic and linolenic acids(EFA); Omega-6 ve -3
• Karnitine-Carnitine
• Skualen-Squalene

Hyaluronik asit;

• Aminopropil askorbil fosfat-Aminopropyl ascorbyl phosphate; deride HA yıkımını azaltmakta
• Sodyum laktat-Sodium lactate; HA yapımını sağlamakta
• Sodyum hyaluronat-Sodium hyaluronate 

Diğer destek içerikleri;

• Gliserin-Glycerin
• Kafein-Caffeine
• Jojoba esterleri 

Nemlendiricilerin günde 2 defa sabah akşam düzenli kullanımı gerekmektedir. 

Hasarlanmış bir ciltte nemlendiriciler ile deri onarımı(kızarıklık, derinin kuruluk belirtilerinin azalması, derinin canlı ve sağlıklı görünümü için) etkisi için 8 hafta düzenli kulanımı gerekmektedir.