Aktinik keratoz genellikle güneş, iyonize radyasyon,arsenik ve polisiklik hidrokarbonlara maruz kalınması ile oluşan prekanseröz deri tümörleridir. Aslında SCC olarak tanımlanan deri kanserinin derinin epidermisinde lokalize kalmış formu olarak tanımlanmakta. 

 

Aktinik keratozun 16-49 yaş arası erkeklerde %27, kadınlarda %13, 50-80 yaş arasında ise erkeklerde %66, kadınlarda %56 oranında gözlendiği bildirilmiştir. Açık havada çalışanlarda, örneğin balıkçılarda, inşaatlarda çalışanlarda, park bekçilerinde büro içi çalışanlara göre daha yüksek oranda görülmektedir.

Kadınlarda erkeklerden daha az olduğu gözlenmiştir. Bunda kadınların daha fazla ağrıkesici-antiinflamtuar ilaçları kullanımının rol oynayabileceği düşünülmekte.

Açık tenlilerde, vücut savunma sistemi olan immün sistemi baskı altında olan immünsuprese kişilerde, tüm yaşamları boyunca 6 dan fazla, ağrılı güneş yanık öyküsü olan kişilerde, güneşe karşı duyarlılığı arttıran genetik geçişli hastalıklarda daha sık görülmekte.

50 yaşından sonra sıklıkla sayıları artmakta. 

Klinik davranışları değişkendir. Kendiliğinde kaybolabildikleri gibi, stabil bir klinik seyir izleyebilmektedir. Ancak SCC gibi cilt kanserlerine dönüşme riskleri nedeni ile klinik takipleri ve tedavikleri önemlidir. 

Sıklıkla uzun süreli güneş gören vücut bölgelerinde; alın, burun sırtı, kulak, el ve ön kol dış yüzleri, androgenetik alopesili erkeklerde saçlı deride görülmekte. 

Klinik olarak klasik formunda deriden kabarık üzerieri kabuklu-hiperkeratozik papül yada büyük plaklar şeklinde görülmekte. Bunlarn çevre deri alanlarında güneş hasarına bağlı olarak solar hasarlı deri görünümü-poikilodermik görülebilir. Bu klasik formu dışında deriden çok kabarık-hipertrofik, deri boynuzu şeklinde-Kornu kutaneum, deri seviyesinde çökme yapan-atrofik, pigmente ve alt dudağa yerleşim gösteren atinik keilit formları bulunmakta. 

Aktinik keratoziste-AK klinik olarak önemli olan sayıları. 10 dan fazla AK sı olanlarda 5 yıl içinde bunlarda SCC gelişme riski yada yeni bir SCC gelişme riski %14 kadar yüksektir.  

Aktinik Keratoziste Tedavi

Tedavi/tedavilerin seçimi kriterleri olarak; 

• AK Lezyon sayısı ve boyutu
• AK yerleşim yeri ve süresi
• Uygulanacak tedavi sonrası kozmetik sonuçlar kullanılmakta. 

Hastanın AK gelişiminde güneşin ana neden olduğu ve mutlaka güneşten korunması gerektiği konusunda bilinçlendirilmesi ilk adım olmalıdır. 

Lezyon sayısı az ise;

• Kriyoterapi

• Elektrokoter yada RF

• Küretaj
• Lazer tedavileri 

• TCA gibi kimyasal peelingler uygulanır.

Lezyon sayısı az ancak şüpheli klinik değişimlerde mutlaka lezyondan biyopsi yapılmalı(traş eksizyon, punch yada cerrahi eksizyon ile) ve patolojik değerlendirme yapılmalıdır.

Hastanın mümkün ise 3 ay ara ile kontrolleri ve SCC yönünde takipleri yapılır. yeni çıkan lezyonlarar seçi,len tedaviler uygulanır. 

AK lezyon sayısı fazla ise İmikimod, 5-Florourasil ve Diklofenak içeren topikal ilaçlar kullanılmakta.

Euphorbia peplus bitkisinden elde edilen İngenol mebutat topikal kullanılmakta

Fotodinamik tedavişer tercih edilebilir.