Hyaluronik asit-HA dolgular günümüzde en sık kullanılan dolgular içerisinde yer almakta. Glikozaminoglikan yapısında olan hyaluronik asit dokularda hücre dışı matrixi oluşturmakta ve yüksek su tutuma özeliği bulunmakta. HA temelde bir polisakkarid zinciri.  Hyaluronidaz ise depolimeraz bir enzimdir(endoglycosidases) ve HA zincirini parçalamakta. 

Hyaluronidaz İngiltere'de deri yada kas içerisine ilaç enjeksiyonlarında ilaçların dokuda kolay yayılabilmesi için kullanımı için lisans alınmış bir ilaçtır. Ancak hyaluronik asit içerien dolguların eritilmesi için lisansı yoktur(kulanımı off-label-endikasyon dışı olarak). Bu nedenle kullanımı sırasında hasta bilgi ve onamına ihtitiyaç duyulmaktadır.

HA estetik amaçlı kullanımı sırasında ugulama alanında yanlışlıkla damar içerisine ve çevresine enjekte edildiğinde damarın tıkanmasına yada kan akımına engel olmakta, uygulama gerekenden fazla olabilmekte, uygulama hatasından kaynaklanan asimetriler, HA nodülleri gelişebilmekte. Bu durumlarda hyaluronidaz kullanılmakta. Hyaluronidaz memelilerden(sığırlarve insanlar gibi), kancalı kurtlar ve mikroroganizmlardan elde edilmekte. Günümüzde insalardan rekombinat insan hyaluronidazı kullanılmakta. Bu nedenle düşükte olsa alerjik reaksiyon geliştirebilme potansiyeli bulunmaktadır.

Hyaluronidaz dokuya enjekte edildiğinde HA üzerindeki etkisini hızlı göstermekte, yarılanma ömrü 2 dakika kadar kısadır ancak dokudaki etkinliği 24-48 saat sürmektedir. Etkin klinik cevap için düşük dozlarda uygulanması gerekmektedir. 

Hyaluronidaz dozu kullanılan HA dolguzunun partiküler olup olmamasına, arasındaki çapraz bağlara ve HA konsantrasynuna bağlıdır. Bu nedenle uygulama öncesi kullanılan HA ile ilgili mutlaka çok iyi bilgi alınmalıdır.

Hyaluronidaz'ın Özellikleri ve Kullanımı

• Hyaluronidaz 2–8˚C gibi düşük sıcaklıklarda saklanmalıdır. Oda sıcaklığında 12 ay kadar stabl kalabilmektedir.
• Ürün açıldığında hemen kullanılmalıdır. 
• Hyaluronidaz preparatlarının bazıları “Thimerosal” içermektedir. Bu civa içeren bir koruyucu günümüzde lens temizleme solyonlarında bile kullanılmaktadır. Bu madde allerjik reaksiyon yapabilmektedir. Bu nedenle Thimerosal içermeyen hyaluronidaz kullanılmalıdır. Ancak bunlarda uygulama alanında hafif kaşıntı ve eritem yapmaktadır.
• Hyaluronidaz düşük dozlarla başlanmalıdır. 50 U / ml lik hyaluronidazdan 5-10 U sırası ile 0.1-0.2 ml başlanmalıdır. Allerjik reaksiyon ve hyaluronik asitin azalmasına göre doz 2 hafta ile arttırılarak uygulanmaktadır. 75 Unite hyaluronidaz içeren (Lee Pharmacy, Inc.; 50 U ⁄ cc) preparat 1.5 cc 0.5% lidocaine adrenalinli karışım kullanılabilir yada 100 U ⁄ mL 0.025–0.05 mL her alana uygulanabilir.
• Hyaluronidaz kullanım dozları şu şekilde starndart haline getirilmiştir.
  • Eğer enzim HA kullanımına bağlı gelişen bir damasal problem dışında kullanılacak ise; 20 mg/ml HA içeren 0.1 ml lik bir HA dolgusu için 5 U hyaluronidaz yeterli olmakta. İlk uygulama sonrası 48 saat beklenilmekte etki değerlendirlerek gerekir ise tekrar yapılmakta. 
  • Eğer enzim HA kullanımına bağlı gelişen damarsal  problemde kullanılacak ise; yükek dozlarda kulanılmalıdır(450–1500 unit). Damar problemi yaşanan alan üzerine çoklu noktalara uygulanır. Sonra masaj yapılır. 60 dakika beklenerek damarsal problemin açılıpı açılmadığı kontrol edilir. Gerekir ise tekrar yapılabilir. 1 saat arayla 4 kez tekrarlanabilir. 
• Hyaluronidaz yan etkileri ve önceden kullanılacak deri testlerinin olmadığı hastaya anlatılmalıdır .
• Hyaluronidaz dilüe edilmeli yani sulandırılmalıdır. Bunun için serum fizyolojik-SF yada saf su kullanılmakta. SF ile dilüe edildiğinde uygulama ağrılıdır. Bu nedenle içeriğine anestezikler eklenebilir. Anak enzimin pH 7 de etkili olduğu bu nedenle dilüsynda pH korunması gerektği unutulmamalıdır. Sıklıkla 150 U enzim preparatı 1 ml 0.9% SF ile dilüe edilmekte.

• Kullanım amacına bağlı olarak dilüe edilmiş enzim 1 - 10mL uygulanmakta. Uygulama alanına her noktaya 0.05 – 0.1 ml yani sırası ile 7.5-15 U yapılmalıdır.
• Uygulama yavaş yapılmalıdır.
• Uygulama sıasında çok yüzeyel bir nodülden bahsediliyor ise 30-gauge (0.3 X 13 mm)iğne, daha derinde ise 27-gauge(0.4 X20 mm) yada 26-gauge (0.45 X10mm) iğne tercih edilmelidir.
• Nodül derinde ise uygulama ndülün içerisine nodül yüzeyel ise nodülün altına yapılmalıdır.
• Nodül noniflama ise 24-48 saat içerisinde nodülde gerileme olmakta inflame ise bu sure uzayabilir 2 hafta sonra control yapılmalıdır.
• Nodül iflame ise hatta abse gibi duruyor ise mutlaka ciprofloxacine yada levofloxacine 250 mg günde 1 başlanmalıdır. Hyaluronidaz enfeksiyonu yayabilir.
• Uygulama alanına 48 saat içerisinde botox yapıldı ise dikatli olunmalıdırı. Hyaluronidaz bununda yayılmasına neden olabilmektedir.
• Hyaluronidaz anafilaksi yapacak kadar yüksek allerjik riski olan bir ilaçtır. Bu nedenle hyalurondazın uygulanması damarsal probelmlerde olduğu gibi aciliyet gerektirmiyor ise alerji test yapılmalıdır. Bunun için hastanın kolunun iç kımına  4 -8 unit hyaluronidaz yapılarak 30 dakika sonra uygulama alanı gözlemlenir. Uygulama alanında kızarma, ödem ve kaşıntının gelişmesi alerjini pozitif olduğunu göstermekte.  
• Hyaluronidazın kaynağı önemlidir. Örneğin sığırdan yada kuşlardan elde edildi ise hastanın sığır yada kuş alerjisi sorgulanmalıdır.
• Hyaluronidazın bazı ilaçlarla geçimsizliğinin olduğu unutulmamalıdır. Furosemid, benzodiazepinler, fenitoin, dopamin ve alfa adrenerjik agonistler gibi. bu nedenle hastadan ilaç kullanımı öyküsü çok iyi alınmaldır. Bazı ilaçlar enzimin etkinliğini azaltmakta. Antiinflamturalar(ibuprofen, aspirin, diclofenac vb), anti-histaminler, mast hücre stabilizatörleri, Vitamin C, flavonoidler ve antioksidanlar gibi. 

Hyaluronik asit uygulaması sonrası damarsal bir komplikasyon riskinde hyaluronidaz uygulama algortması

 

Hyaluronik asit uygulaması sonrası damarsal olmayan bir komplikasyon riskinde hyaluronidaz uygulama algortması