Psikiyatri bozukluklara bağlı olarak gelişen saç kayıplarının en iyi bilinenidir. Aslında klinik gözlemde saç kaybı ile dermatolojik br problem olarak görünmekle birlikte tekrarlayıcı saç yolma ile karakterize olması nedeni ile psikiyatrik bir hastalıktır. Psikiyatride Beden Algısı Bozukluğu (Beden Dismorfik Bozukluğu) (BAB), Deri Yolma Bozukluğu ile birlikte “Obsesif Kompulsif Bozukluk ve İlişkili Bozukluklar” altında yer almaktadır.

Trikotillomani her iki cinsiyette ve hem erişkinler de hem de çocuklarda eşit oranda görülmekle birlikte kadınlarda biraz daha fazladır. Trikotilomaninin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Ayını ailede saç yolma davranışının daha sık görülmesi genetik yatkınlığın olabileceğini düşündürmektedir.

Davranışsal açıklama modelleri bu hastalığın alışkanlık oluşumuna benzer şekilde bir öğrenme süreciyle meydana geldiğini, strese yanıt olarak bir başa çıkma davranışı olarak gelişebileceğini ileri sürmektedirler. Malesef alışkanlıklarda farkındalık ve kontrol ortadan kalktığı için hasta bu alışkanlığını kontrol edemez.

Duygu düzenleme modeli ile açıklamalarda ise bu hastalık sıkılma, mutlu olma, anksiyete, gerginlik, rahatlama, sakinlik, suçluluk, mutsuzluk, kızgınlık gibi duygu durumları düzenlemeye hizmet eder.

Psikoanalatik bakış açısına göre ise bu hastalık bilinç dışı çatışmaların sembolik dışa vurumu veya olumsuz nesne ilişkilerinin bir sonucu olabileceği, gücü kaybetme, kastrasyon, çekiciliği veya sevgiyi kaybetme, suçluluk duyguları nedeniyle kendini cezalandırma gibi saldırgan ve seksüel içeriklerinin olabileceği, cinsel kötüye kullanım başta olmak üzere çocukluk çağı travmalarıyla ilişkili olabileceği düşünülmektedir.

Trikotillomani sıklıkla çocukluk çağında başlar ve erken çocukluk ile erken ergenlik dönemlerinde artmaktadır. Ancak bebeklerde özellikle beslenirken annenin saçıyla oynama gibi davranışlar daha çok alışkanlıkla ilişkilidir. Dokunma ve çevreyi araştırma isteğinin bir davranışıdır. Okul öncesi başlayan saç yolmanın geç başlayanlardan farklı bir seyir izlediği, genellikle kendini sınırladığı bir başka değişle iki tablonun birbirlerinden farklı olabileceği düşünülmektedir.
Trikotillomanide, en sık saçlar daha az olarak kaş, kirpik, sakal-bıyık, kol, kasık gibi diğer beden bölgelerindeki kıllar yolunur ve yaşla birlikte yolma alanlarının sayısı artar. Yolma sonucunda oluşan saç ve kıl kaybı dışarıdan fark edilmeyecek ve strese neden olmayacak düzeyden (klinik olmayan grup) şiddetli strese neden olan, görünüşü olumsuz etkileyecek kadar değişebilir.

Trikotillomanide saç yolma davranışı odaklanmış veya otomatik olarak yapılır.

Odaklanmış saç yolma, bireyin, dikkatini meşgul etme, şiddetli istek, gerginlik ve saç yolma düşünceleriyle ilişkilidir. Odaklanmış tip 13-18 yaş arası ergenlikte artra ve direkt stresle ilişkilidir.

Otomatik saç yolma ise genellikle kişi Farkında olmadan başka bir konuda düşünürken ya da başka bir görevle uğraşırken gerçekleşir.sıklıkla tırnak yeme, deri yolma ile ilişkilidir. Yapılan çalışmalarda hastalarda iki tip saç yolmanın aynı anda olduğu duruma göre bunların ön plana çıktıkları gösterilmiştir.

Genellikle hastaların pek çoğunda saç yolma ve sonrası hep aynı davranışlar sergilenir. Saçı özel bir hareketle veya simetrik koparma, belli özellikleri olanı seçme, kopardıktan sonra saçı/kılı ağza götürme gibi.Olguların önemli bir kısmında ciddi komplikasyonlara neden olabilecek saç yutma (trikofaji) vardır. Yutulan bu saçlar sindirim sisteminde yumaklar yapmakta bunlara “Trikobezoar” denilmektedir ve kusma, kilo kaybı, ileus gibi bağırsak tıkanmalarına neden olabilirler.

Erişkin trikotillomanililerde ayrıca, başta duygudurum, anksiyete, madde kullanım ve kişilik bozuklukları olmak üzere diğer psikiyatrik bozuklukların görülme oranı genel topluma göre daha yüksektir.

Trikotilomani erişkin hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Günlük aktivitelerden ve cinsel yakınlıktan kaçınma, olumsuz duygulanım, sosyal işlevsellikte, eğlenceye yönelik aktivitelerde, mesleki üretkenlikte azalma vardır. Hastalar saç kayıplarını peruk, şapka, başörtüsü ile saklamaya çalışırlar.

Trikotilomani çocuklarda yaşam kalitesini düşürür; çocuklar saç koparmak için günde 30-60 dakika harcarlar ve bu ciddi düzeyde strese yol açmaktadır. Bununla birlikte erişkinlerin aksine günlük aktivitelerden daha az kaçınırlar.
Muayenede hasta utanç, suçluluk, alay edilme ve deli olarak etiketlenmekten korktukları için saçlarını yolduklarını söylemezler.

Dökülme alanında yolam alışkanlığının süresinin değişkenliği, çok sayıda yolma alanı olması, saçların farklı uzunlukta olması ile tanı rahat konulmaktadır. Ancak değerlendirilmenin kolay olmadığı kasık, vücut ve diğer alanların varlığı, bütün kafa derisinden tüm saçların yolunması nedeni ile tanı zor olabilir.

Trikotilomanili hastalarda dermatolojik tedavilere ek olarak Alışkanlığı Tersine Çevirme Eğitimi gibi Davranışcı Terapiler ve psikoterapotik ilaçların kullanımı iyi sonuçar vermektedir.

Trikotilomani dışında diğer hastalıklar ise;

• Trikotemnomani kişinin saçlarını obsesif kompulsif tarzda kesmesi/tıraş etmesidir.
• Trikoteiromani saçlı derinin alopesiye neden olabilecek kadar kaşınması/ovulmasıyla fiziksel olarak zarar görmesidir.
• Trikodaganomani ise birinin kendi kıllarını belirgin kıl kaybı oluşturacak şekilde ısırmasıdır.