Dermoskopi, cilt hastalıklarının klinik muayene ve tanısında kullanılan, özel bir ekipman ve klinik tecrübe gerektiren bir yöntemdir. Aynı zamanda tırnak ve çevre dokuların klinik muayene ve hastalıklarının tanısında da kullanılmaktadır.

Dermoskopi ekipmanları ile muayene dışında görsel fotoğraflama da yapılabilmektedir. Çıplak gözle yapılan tırnak muayenesinden çok daha yüksek bir klinik değerlendirme imkânı sağlar ve başta pigmente lezyonlar (melanonişi, malign melanom vb.) olmak üzere tüm tırnak hastalıklarının tanısı için geliştirilmiş kriterler içermektedir.

Tırnak Dermoskopisinde Başlıca Bulgular

1. Kan Lekeleri (Subungual Hemoraji/Blood Spots)

Bunlar dermoskopide tırnağın proksimalinde yuvarlak, distalinde ise çizgisel görünen lekelerdir.

• Lekelerin rengi, kanamanın oluşma zamanına göre değişir: erken dönemde mor-kırmızı, geç dönemde ise siyah-kahverengi olmaktadır.

• Ayak başparmak tırnaklarında tekrarlayan travmalara bağlı olarak sık görülür.

• Tırnak yatağına yerleşen tümörlerde ve kan sulandırıcı kullananlarda da gözlenebilir.

• Bu lekeler, tırnağın uzama sürecinde tırnakla birlikte distale ilerler ve genellikle $4-6$ ay içerisinde tırnak kesimi ile kaybolur.

2. Tırnakta Kahverengi Lekeler

Tırnak üzerinde bant şeklinde kahverengi leke yerleşimi, sıklıkla matrikste bir melanosit hiperplazisine (nevüs, melanom vb.) bağlıdır.

• Bunların renkleri açık-koyu kahverengiden siyaha kadar değişir. Bu renk değişimi, kişinin deri rengiyle de bağlantılıdır; örneğin, açık tenli kişilerde lekeler daha açık kahverengi olabilmektedir.

3. Tırnakta Gri-Sarı Renkte Lekeler

Dermoskopide tırnak üzerinde bant şeklinde gri renk değişimi, tırnak matriks yerleşimli melanositik hiperplaziyi tanımlamaz. Sıklıkla lentigo, etnik pigmentasyon, ilaç kaynaklı pigmentasyon ve sık tekrarlayan mikrotravmalara bağlı pigmentasyon ile oluşmaktadır.

• Ancak bu gri renk değişiminin melanomanın erken dönemine ait olabileceği veya Bowen Hastalığına ait olabileceği unutulmamalıdır.

4. Tırnakta Düzenli Birbirine Paralel Bantlar

Tırnakta uzunlamasına ince çizgilenmeler dermoskopide görülür. Bu çizgilenmelerin renkleri, kalınlıkları, aralarındaki boşlukları ve birbirine paralel yapıları kesintisiz ve düzenli olmalıdır. Bu düzenli yapılanma, matrikste melanonişi gibi benign bir melanositik yapıyı tanımlamaktadır.

5. Tırnakta Düzensiz Bantlar

Bu çizgilenmeler paralel olmalarına karşın, renkleri, kalınlıkları ve aralarındaki boşlukları kesintili ve düzensiz ise bu önemli bir dermoskopik bulgudur ve melanoma için önemli bir ön klinik tanı kriteridir.

6. Mikro-Hutchinson Belirtisi

Tırnak pigmentasyonlarında tırnak çevresindeki yumuşak dokularda pigmentasyonun varlığı Hutchinson belirtisi olarak değerlendirilir. Bu belirti yüksek oranda melanoma lehinedir.

• Tırnaktaki pigmentasyonun kütikula üzerinde devam ediyormuş gibi görünmesi yalancı Hutchinson belirtisi olarak tanımlanır ve doğumsal tırnak benlerinde görülebilir.

• Dermoskopide, normalde çıplak gözle görülemeyen pigmentasyonun kütikula ve submarixte görülmesine mikro-Hutchinson belirtisi denir. Bu belirti, melanomada olabildiği gibi etnik tırnak pigmentasyonunda ve doğumsal tırnak benlerinde de görülebilmektedir.

7. Atipik Hutchinson Belirtisi

Pigmente tırnakta çevre dokularda dermoskopik olarak birbirlerine paralel, düzenli/düzensiz pigmente bantların varlığıdır. Bu bantlar arasında pigmentasyon içermeyen ince bantlar da bulunur. Melanoma ön tanısında en önemli tanı kriterlerinden birisidir.

8. Tırnakta Uzunlamasına Sarı Bantlar

Uzunlamasına beyaz lökonişi bantlarının sarı renkte olmasına ksantolökonişi (xantholeukonychia) denilmektedir. Bazen beyaz ve sarı renkler aynı bantlarda görülebilmektedir.

9. Tırnakta Uzunlamasına Kanama Bantları (Splinter Hemoraji)

Bunlar "Splinter hemoraji" olarak tanımlanır. Birçok durumda görülmektedir: konnektif doku hastalıkları, tırnak yeme ve oynama, beslenme ve kanama düzensizlikleri, kan hastalıkları gibi.

• Klinik olarak kaç tırnağın etkilendiği, tırnağın tamamının mı yoksa bir kısmının mı etkilendiği önemlidir.

• Diğer dermoskopik tırnak patolojileri ile birlikteliği de klinik tanıda önemlidir. Örneğin, bunlara lökoksantonişi ve polikromi eşlik ediyorsa, matriks yerleşimli bir tümörden şüphelenilebilir.

• Ancak bunların amelanotik melanomada da olabileceği akılda tutulmalıdır.

10. Tırnak Üzerinde Uzunlamasına Kırmızı Bant ve Proksimalde Genişleme

Tırnak plağı altında yerleşimli cherry anjiyom gibi bir hemanjiyom için tipik bir dermoskopik görüntüdür.

11. Tırnak Altında Lokalize Hiperkeratozis

Tırnak altında hiperkeratozis (aşırı kalınlaşma); uzunlamasına sarı tırnak bantları (lökoksantonişi), splinter hemoraji ve polikromiye (tırnakta çok renklilik) neden olmaktadır.

• Bu durum sıklıkla tırnak matriksinde onikomatrikoma, onikopapilloma, skuamöz hücreli karsinom (SCC) ya da seboreik keratoz gibi bir tümörden kaynaklanmaktadır.

• Eğer bu uzunlamasına bandın tırnak ucunda, serbest kenarda üçgen şeklinde tırnak erozyonu varsa, bu durum matriks yerleşimli benign bir tümör düşüncesini daha fazla destekler.

12. Polikromi (Polychromia)

Tırnak plağında dermoskopide dört ve daha fazla rengin (siyah, kırmızı, mavi, koyu kahverengi, gri ve pembe gibi) görülmesi durumu için kullanılır. Bu, tırnak plağında Skuamöz Hücreli Karsinom (SCC) ya da amelanotik melanoma için önemli bir bulgudur.

13. Tırnak Plağında Anormal Damarsal Yapılar

Atipik damarsal yapılar şunları içerebilir:

• Nokta ve globüller, virgül ya da saç tokası şeklinde damarlar, çizgisel ve ağımsı yapılar.

• Çizgisel ancak sürekli çapları değişen düzensiz damarlar.

• Süt rengi-beyaz alanların varlığı önemlidir.

14. Tırnak Serbest Kenarının Dermoskopisi

Bu alanın dermoskopisi, tırnak plağı ve tırnak yatağına yerleşen lezyonların tanısında önemlidir.

• Bu alanın dermoskopisinde subungual yerleşimli hiperkeratozisin gözlenmesi; matriks kaynaklı Bowen Hastalığı, SCC, onikopapilloma, onikomatrikoma ve seboreik keratoz tanısında önemlidir.

• Tırnak plağının uçta dermoskopi ile incelenmesi melanonişi için aydınlatıcıdır. Tırnak plağının dorsal kısmı dorsal matrixten kaynaklanırken, plağın ventral kısmı distal matrixten kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, tırnak uç kısmına dermoskopi ile bakıldığında, pigmentasyon tırnak plağının üst kısmında (dorsalinde) ise dorsal matriks, tırnak plağının yatağına yakın kısmında (ventral yüzünde) ise distal matriks melanonişisine işaret eder.

15. Tırnak Cerrahisi Sırasında Dermoskopi

Tırnak cerrahisi ve biyopsi sırasında tırnak plağı çıkarılarak tırnak yatağına dermoskopi yapılabilmektedir.