Deri egzamaları(atopik dermatitis, kış egzaması, nummuler dermatitis, temas egzamaları, alerjik egzamaları....) klinik özellikleri ve şiddetleri, başlangıç yaşları, tedavilere cevapları farklılık gösteren heterojen bir gurup oluşturmakta. Bu egzamaların ortak özelikleri deri bariyer sisteminin bozulması ve deride kronik bir inflamasyonun varlığıdır. Erişkin yaşlarda % 5-10 oranlarında görülürken çocukluk döneminde bu oran % 20 lere kadar çıkmakta. Egzamalarda genetik faktörler, immün sistem ve çevresel iritan-alerjenler ortak nedenler arasında tanımlanmakta. Klinik şiddet ve alevlenmelerde çevresel risk faktörleri içerisinde çeşme sularının setliği ve suyun kullanım sıcaklığının önemli olduğu bilinmekte. 

Suyun sertliği suyun bileşimini tanımlamak için kullanılan ölçülerden biri. Suyun sertlik derecesini belirleyen şey içerdiği çok değerlikli katyonlar(+2 ya da daha fazla değerlikli iyon miktarı). Suyun sertliğini belirleyen ana katyon kalsiyum ve onun kalsit-kalsiyum karbonat-calcite;CaCO3 ve dolomit-dolomite;CaMg(CO3)2 bileşikleridir. Suya sertlik genellikle yeraltı suyunun kayaçlardan süzülmesi sırasında kalsiyum veya magnezyum içeren minerallerin suya karışması ile olmakta. Bu nedenle yeraltı suyu genellikle yüzey sularından daha fazla sertliğe sahiptir. Sert yer altı sularının en güzel doğal örneği Pamukkale travertenleri; kaynaktan çıkan 35.6 derece sıcaklğında ve içinde yüksek miktarda kalsiyum hidro karbonat bulunan suyun havadaki oksijen ile olan teması sırasında karbondioksit ve karbonmonoksit uçarak, kalsiyum karbonat çökelmekte ve traverten oluşumuna sebep olmakta.

Ancak sertliğe başka çözünmüş metaller de neden olabilir; bunlar alüminyum, baryum, stronsiyum, demir, çinko ve manganez dahil olmak üzere iki değerlikli veya çok değerlikli katyonlar oluşturur. Normalde sodyum ve potasyum gibi tek değerlikli iyonlar sertliğe neden olmaz. Suda çözünmüş kalsiyum ve magnezyum iyonlarının kaynağının kalsiyum bikarbonat ve magnezyum bikarbonat olduğu durumlarda, suyu kaynatarak kalsiyumun ve magnezyumun karbonat bileşikleri şekline çökelmesi sağlanabilir. Çökeltiler süzüldükten sonra geriye kalan su soğuduğu zaman sertliği giderilmiş olur. Bu yüzden bikarbonat içeren suların sertliği “geçici sertliktir”. Bu iki değerlikli kalsiyum ve magnezyum katyonların sudaki anyonlarla bir araya gelerek kararlı tuzlar oluşturma eğilimi vardır. Bu tuzlarda bulunan anyon türü, iki sertlik türü olan karbonat ve karbonat olmayan sertlik arasında ayrımı yapmakta. Kalsiyum ve magnezyum iyonlarının kaynağının sülfat bileşikleri olduğu durumlarda ise kaynama çökelti oluşumuyla sonuçlanmayacağı için suyun sertliği kaynatılarak giderilemez. Böyle suların sertliği “kalıcı sertlik” olarak adlandırılır. Bu suların sertliği başka kimyasal süreçlerle giderilebilir. Toplam sertlik, kalsiyum ve magnezyumun neden olduğu hem geçici hem de kalıcı sertliği içerir.

Sertlik suyun içerdiği +2 değerlikli Ca ve Mg iyonlarının toplam derişiminin milimol/lt olarak ifade edilmesiyle belirtilir. Toplam derişimi 0,6 mmol/lt'den az olan sular yumuşak, 0,6 mmol/lt ile 1,2 mmol/lt arasında olan sular kısmen sert, 1,2 mmol/lt ile 1,8 mmol/lt arasında olan sular sert, 1,8 mmol/lt'den fazla olan sular ise çok sert olarak sınıflandırılır.

Yurt dışında il ve ilçe bazlı su sertliği için mevsimlik ve yıllık haritalar olmakla birlikte ülkemizde böyle bir haritalandırma yok. Kullanılan suyun sertliği yerel yönetimler ve Devlet Su İşleri tarafından mevsimsel olarak yıllık takip edilmekte ve düzenli olarak kamusal duyurular yapılmakta.

Suyun sertliği tanımı genel sağlığımız açısından son derece önemli. Yiyecek pişirilmesi ve hazırlanması, musluk içme suyu sertlik içeriği ile önem kazanmakta. Güvenli su tanımı içerisinde suyun sertliğide tanımlanmakta. Dünya Sağlık Örgütü Cenevre Konferansı'nda sert suyun sağlık açısından bilinen hiçbir olumsuz etkisinin olmadığını deklare edildi. Kalsiyum ve magnezyum tuzları, suyun sertliğinin kalp damar hastalıkları, sindirim sistemi hastalıkları üzerinde koruyucu etkisi olduğuna dair kanıtlar bulunmasına rağmen, henüz tartışılmakta ve nedensellik tam olarak kanıtlanamamıştır. Suyun sertlik derecesinin insan sağlığına bilinen genel olumsuzluğu olmamakla birlikte suyun kullanıldığı ev ve sanayide cihazları olumsuz etkilemekte(sert suyun kullanıldığı cihazlarda oluşan kireç tortuları yüzünden). Bu nedenle suyun sertliğinin giderilmesi için sanayide ve evlerdeki cihazlarda su sertliği için filtreler ve yumuşatıcılar kullanılmakta. 

Sert sular derinin egzematöz hastalıklarını olumsuz etkilemekte.  Suyun sert olması özellkle çocuk yaşlarda egzamada klinik alevlenmelere neden olmakta.  Saçlı deride kepeklenme sorunlarından sert sularda sorumlu tutulmakta(daha detaylı bilgi için...). 

Suyun sertliğinin yüksek olması günlük kişisel hiyjenik temizlik ve banyoda kullanılan temizleme ürünlerinin(sabun, sıvı sabun, şampuan, duş jeli...vb) köpürmesini engellemekte, zorlaştırmakta.

• bu cilt hiyjeni ve çamaşır temizliğinde daha fazla ürün=deterjan kullanımı ve su teması anlamına gelmekte.
• temizleyiciler ile sert su içerisindeki kalsiyum reaksiyona girerek deri üzerinde tebeşir tozlarına benzeyen deri üzerinde ve giysilerde "kalsiyum-sabun filmi" olarak tanımlanan kalsiyum stearat oluşan bir tabakanın oluşmasına yol açmakta buda deride iritasyon yapmakta.
• fazla temas temizleyicier içerisinde bulunan sülfaktanlar(sodyum lauril sülfat-SLS) ile derinin daha fazla temasına yol açmakta.
• deri yüzeyinde durulamaya rağmen artıkları kalan deterjanlar özellikle SLS deri bariyeri bozulması ve iritasyon yapan ön plana çıkan kimyasal içerik. Deri yüzeyinde kalan SLS deri protein yapısını değiştirmekte, staratum korneumdaki yağların çözünmesine neden olmakta ve deri yüzey pH değerini yükseltmekte. 
• deri yüzeyindeki artmış kalsiyum iyonları (Ca2+ ) epidermal kalsiyum sinyallerinin değişmesine neden olmakta.
• kalsiyum ve magnezyum alkali metallerdir ve sert suların deri ile teması deri pH arttırarak doğal asitik deri bariyer fonksiyonunu tehlikeye sokar.
• bu süreçler zamanla derinin doğal bariyer sisteminin bozulması, deride epidermal su kaynının artışı ile deride kuruluk gelişmesi ve alerjen ve iritan maddelere karşı deride artmış duyarlılık, deri üzerinde mikroroganizmaların kolonizasyonu ile sonuçlanır. 

Egzama problemleri olan kişileri için su sertliğinde öneriler;

• 
  Kullanılan suyun sertliği değiştirilemiyor ise deri ve saç temziliğinde sabun, sülfaktan ve SLS içermeyen temizleme ürüleri kullanılmalı.
• Su sertliği kaynaklı egzma klinik alevlenmelerinde banyo sayı ve sürelerinin azaltılmalı, ılık sular kullanılmalı.
• Mutlaka günlük nemlendirici kullanılmalıdır.
• Yumuşak su için kaynatılmış su yada yağmur suyu tercih edilebilir. 
• Sert sudaki minerallere bağlanan ve durulanmaya yardımcı olan bir şelatlayıcı bir şampuan yada duş jeli kullanılabilir. Sıklıkla bu amaçla EDTA-etilen diamin tetra asetat kullanılmakta.
• Sülfatlar sert suda bulunan metaller ve minerallerle reaksiyona girebilir. Bu nedenle sülfatsız bir şampuan veya temizleyici seçilmelidir. 
• Egzamanın alevlenme dönemlerinde yeterli miktara banyo suyu bir kovada-bidonda toplanarak içerisine alüminyum sülfat tozları eklenebilir(küçük bir kova suya bir çorba kaşığı alüminyum sülfat). Bu su dinlendirildiğinde mineraller suyun dibinde çöktüğünde üstteki su temizlikte kulanılabilir. 
• Yüz ve el egzmalarının alvelenme dönemlerinde musluk suyu yerine suyun yumuşak sertliğe sahip olduğu şişe sular kullanılabilir. 
• Banyo suyunuzun sertliğini ve kullandığınız temizlik deterjanın bu su için uygunluğunu anlamak için kullanılan platik bir yöntem; 500 ml lik boş pet şişeye 200 ml(1 su bardağı yada 2 çaybardağı) çeşme suyu koyup üzerine 6-8 damla kullanılacak deterjanı koyun ve çalkalayın. Eğer şişede az köpük oluşuyor ve su bulanık bir görünüme sahipse büyük ihtimalle suyunuz serttir.   

 

.