Sigara kullanımının hastalıklar ve erken ölümlerdeki rolünü artık çok net biliyoruz.

Tütün yapraklarının içilmesinin, Christopher Columbus’un Amerika’yı keşfetmesi sırasında 1492 yılında Amerikan Arawak Yerlilerinden öğrenildiği görülmektedir. Tütün bitkisi (Nicotiana tabacum) Avrupa’ya Fransa’ya Jean Nicot tarafından getirilmiştir.

Tütün yapraklarında bulunan nikotin aslında bir alkaloid olup 1828 yılında izole edilmiştir. Tütün dışında domates, patlıcan ve patateste de bulunmaktadır.

Nikotin; solunum, sindirim, burun mukozası ve deride yama (patch) ya da krem olarak alınmakta ve ağız içi, akciğer, mesane, sindirim sistemi ve deri tarafından vücuda emilmektedir. Deri ve mukozadan emilimi, nikotinin dozuna yani konsantrasyonuna bağlıdır.

Nikotin alındıktan sonra karaciğerde metaboliti olan kotinine dönüşmektedir. Nikotinin yarılanma ömrü vücutta iki saat kadardır.

Nikotinin deri üzerindeki etkisi, direkt epidermiste etkisi ya da dolaşım sistemi ile gelen nikotin etkisi şeklinde gerçekleşmektedir.

Tütün içildiğinde ortaya çıkanlar iki grupta incelenir:

1. Katı Partiküler Faz: Alkaloidler, nikotin vb.

2. Uçucu Gaz Faz.

Tütün yandığında mutajen ve karsinojen maddeler ortaya çıkmaktadır: polisiklik aromatik hidrokarbonlar, nitrozaminler ve heterosiklik aminler gibi. Bunlar içerisinde ana toksik içerik açısından:

• Katı faz partiküllerinden: Nikotin, fenol, ketokol, kinolin, anilin, toluidin, nikel, N-nitrozodimetilamin, benzopirinler, benzantrasen ve 2-naftilamin.

• Uçucu gaz fazdakiler: Karbon dioksit, karbon monoksit, hidrojen siyanid, nitrojen oksid, aseton, formaldehid, akrolein, amonyum, piridin, 3-vinilpiridin, N-nitrosodimetilamin ve N-nitrosopirolidin yer almaktadır.

Tütün kimyasalları vücutta reaktif oksijen üzerinden etki göstermektedir. Nikotin, deri aktivitesini nikotinik asetilkolin reseptörleri (nAChRs) üzerinden göstermektedir.

Sigaranın içilmesi ya da pasif içicilikle alınması, deri ve tırnakta olumsuz etkilere neden olmaktadır. Bunları aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:

Tırnak ve Deri Üzerindeki Lokal Belirtiler

• Sigara Tırnağı (Harlequin Tırnağı): Tırnakta nikotinin sarı-kahverengi boyama etkisiyle lekeler yaptığını biliyoruz. Sigara kesimi ile yeni tırnak çıktığında, normal tırnak rengi ile bu görüntüye palyaço tırnağı denilen görünüm ortaya çıkmaktadır.

• Tütün içilmesi sırasında yüksek sıcaklık, elde ve yüzde zamanla postinflamatuar hiperpigmentasyona neden olmaktadır.

• Sigara Komedonu: Yüzde Favre-Racouchot sendromunda olduğu gibi komedonlar (siyah/beyaz noktalar) gelişmektedir.

• Sigara Yüzü: Sigara kullanımına bağlı olarak yüzde göz ve ağız çevresinde çizgilenmeler gelişmekte, kemiksel çıkıntılar üzerinde doku yaşlanma ve sarkmaları oluşmakta, deri gri ve ince görünmekte, deri rengi turuncu, kırmızı ve morumsu renk dağılımları ile birlikte olmaktadır.

  • Aşağıdaki resimde ikizlerde sigara kullanımına bağlı olarak yüzde gelişen erken yaşlanma belirtileri görülmektedir.

• Sigara Kullanımının Yaşlanma Sürecine Etkisi: Bu etki, günlük-yıllık sigara kullanımı ile ilişkilidir. Bunun dışında kadınlar erkeklere göre daha fazla risk altındadır. Öncelikle deride epidermal stratum corneum'da su içeriği azalmakta ve hafif bir inflamasyon gelişmektedir. Sigara kullanımının devamı ile deri incelmekte ve sarkmaktadır. Bu etki güneş ile sinerjik olumsuz etki sağlamaktadır.

• Sigara Melanogenezisi: Özellikle diş etlerinde bu melanogenezis görülebilir.

• Sigara Bıyığı: Sigara kullanımına bağlı bıyık ve sakalda sarı-kahverengi renk değişimi olmaktadır.

• Sigara Ağzı: Sigara içenlerin ağızlarında stomatit (ağız içi iltihabı) gelişmekte, gri-sarımsı renk değişimi sert ve yumuşak damakta görülmekte, kırmızı punktat papüller (noktasal kabarıklıklar) gelişmektedir.

• Sigara Dili: Dilde pembe küçük depresyon alanları ile glossit (dil iltihabı) gelişmektedir. Lökoplakiler (beyaz lekeler) oluşmaktadır.

Sigara Kullanımı ve Deri Hastalıkları/Süreçleri

Yara İyileşme Üzerine Etkisi

• Sigara kullanımı deride kan dolaşımını azaltmaktadır. Bunu sigara içeriğindeki nikotin, arteriollerde vazokonstrüksiyon (damar daralması) yaparak yapmaktadır.

• Sigara içeriğindeki nikotin, dokularda fibroblastik aktiviteyi azaltmaktadır.

• Yara ya da kesi ve ameliyatlarda yara kenarlarını birbirine yaklaştıracak miyofibroblastlar yetersiz çalışmaktadır.

• Yara iyileşmesi sırasında daha fazla fibröz ve skar dokusu gelişmektedir.

• Sigara kullanımı immün sistemi etkilemektedir. Bunu interlökin-1 (IL-1) yapımını, B-lenfosit fonksiyonunu, doğal öldürücü hücre aktivitesini ve T-lenfosit fonksiyonunu baskılayarak yapmaktadır. Tüm bunların etkisi ile hasar görmüş dokuda enfeksiyon gelişme riski artmaktadır.

Derinin Erken Yaşlanması ve Kırışıklıkları

• Sigara kullanımı ile deride erken yaşlanma ve derin kırışıklıklar gelişmektedir. Özellikle göz çevresinde kaz ayakları çizgileri gelişmektedir.

• Yılda 50 paketten fazla sigara içenlerde yüzde deride erken yaşlanma süreci, içmeyenlere göre $4.7$ kat fazla bulunmuştur.

• Sigara kullanımı güneş ve UV etkisi ile birleştiğinde bu olumsuz etki daha fazla sinerji oluşturacaktır. Sigara kullanımı deride su içeriğini azaltmaktadır.

Deri Kanserleri ile İlişkisi

• SCC (Skuamöz Hücreli Karsinom): SCC gelişimi sigara kullanımında %50 daha fazladır.

• BCC (Bazal Hücreli Karsinom): BCC gelişimi daha çok UV kaynaklıdır. Ancak kadınlarda göz çevresinde deride BCC gelişimi ile sigara kullanımı arasında korelasyon bulunmuştur.

• MM (Melanom): Sigara kullanımı ile MM arasında direkt bir korelasyon bulunamamıştır.

Sigara Kullanımı ve Sedef Hastalığı

• El içi ve ayak tabanına yerleşen palmoplantar püstülozis (PPP) ile sigara kullanımı arasında ilişki bulunmuştur. Özellikle günde $15$'ten fazla sigara kullanımı ile püstüler psoriasis arasında %94 oranında ilişki saptanmıştır.

Sigara Kullanımı ve Egzama

• Çocuklarda atopik dermatit ile ailede sigara kullanımı arasında korelasyon bulunmaktadır.

• Enfeksiyöz ekzematoid dermatit ve sigara kullanımı arasında ilişki bulunmaktadır.

Akne

• Akne ile sigara kullanımı arasında korelasyon yoktur. Hatta sigara içeriğindeki antiinflamatuarların akne kliniğini azalttığı, sigara kullanımının kesilmesi sonrası akne kliniğinde artmalar olabildiği gösterilmiştir.

Köpek Memesi (Hidradenitis Suppurativa)

• Tam bir ilişki bulunmamakla birlikte sigaranın apokrin bez fonksiyonunu ve nötrofil granülositlerin aktivitesini etkilediği gösterilmiştir.

Saç Dökülmesi

• Sigara kullanımı erkek ve kadınlarda saçların daha erken beyazlaşmasına neden olmaktadır.

• Androgenetik alopesiyi (erkek tipi kellik) sinerjik olarak artırmaktadır.

• Saç köklerinde gerek dolaşımsal gerek inflamatuvar etkisi saç dökülmesini artırmaktadır.

Nikotinin İyi Geldiği Durumlar

Nikotinin bazı hastalıklarda olumlu etkileri olduğu da bildirilmiştir:

• Buerger hastalığı (Tromboanjitis Obliterans) sigara içimi ile klinik olarak artarken, tedavisinde kesinlikle sigaranın kesilmesi gerekirken nikotin sakızları ile tedavi edilebilmektedir.

• Sigara içimi Behçet hastalığında ağız ve genital ülserleri azaltmaktadır.

• Sigara kullanımı aftöz stomatit sıklığını azaltmaktadır.

• Ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları (Crohn hastalığı dışında) sigara içiminden fayda görmektedir.

• Nikotin kullanımının klinik olarak kullanıldığı diğer durumlar: pyoderma gangrenosum, eritema nodozum, Degos hastalığı, Kimura hastalığı, eozinofilik püstüler follikülit vb.

• Ağız yerleşimli likende nikotin sakızları kullanılmaktadır.