- Gösterim: 17510
Ellerde aşırı terleme parmakların ve elin kavrama yeteneğini olumsuz etkilemekte. Kalem, kağıt tutulmasını güçleştirmesi okul başarısını etkilemektedir.
El terlemesi temas edilen metallerde korazyona ve elektronik aletlerde(cep telefonu ve tablet gibi) çabuk bozulmalara yol açmaktadır.
El terlemesi ellerde egzamaların alerjik reaksiyonların gelişmesini kolaylaştırmaktadır.
Ayak terlemesi ayakların kolay kirlenmesi ile sandalet gibi açık ayakkabı giyilmesini ve kayma etkisi ile topuklu ayakkabı giyilmesini kısıtlamaktadır.
Ayak terlemesi ayaklarda mantar ve egzama gelişimini kolaylaştırmaktadır.
Ayak ter kokusu belki de en önemli problemlerden birisi. Aşırı terleme hasta tarafından kontrol edilemez.
Bu nedenle terleme endişesi ve kokunun fark edilebilirliği nedeniyle hastalar hiçbir ortama girmek istemezler ve konsantrasyonlarını toplamada zorluk yaşarlar.
Yaşamlarını negatif etkileyen bu durum gerçekten rahatsız edici ve can sıkıcı olabilmektedir. Depresyon, sosyal fobi gelişebilmektedir.
El ve ayak bölgesinde aşırı terleme-hiperhidrozisin sorumlusu ekrin ter bezleridir ve sempatik sinirler tarafından kolinerjik ile uyarılmaktadır.
Ayaktan cm2 de 600 ellerde 300 adet ekrin ter bezi bulunmaktadır. Bu nedenle vücudun en yoğun terlemenin görüldüğü alanlardır.
Hiperhidroziste deride ekrin ter bezlerinde kalitatif ve kantitatif bir değişiklik olmadığı saptanmıştır.
Hiperhidrozisin sempatik sistemin aşırı çalışmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Bunda hipotalamus, deri ve vücuttaki ısı düzenlemesinden sorumlu reseptörlerin yanlış çalışması rol oynamaktadır.
Bazı hastalarda EEG anomalileri ve frontal kortekste hiperfüzyon alanları görülmüş ve bu nedenle merkezi sinir sisteminin bir disfonksiyonundan da şüphenilmiştir.
Palmoplantar hiperhidrozlu hastalarda aşırı terlemenin dışında vazomotor instabilite, taşikardi, valsalva manevrasına bradikardi yanıtının azalması ve soğuk dış uyaranda damarların vazokonstriksiyon yanıtında artma gözlenmektedir.
Bunlarda sempatik sinir liflerinin fonksiyonunun ve T2-T3 ganglionlarındaki sempatik duyarlılığın artmış olduğunu düşündürmektedir.
El ve ayaklarda hiperhidrozis gelişim nedenlerine(altta yatan sistemik hastalığın varlığına) göre
- Birincil-primer hiperhidrozis yada
İkincil-sekonder hiperhidrozis olabilir.
Primer olarak El-Ayak Bölgesinde Gelişen Hiperhidrozis
Altta hiç bir neden ve sistemik bir bozukluk olmaksızın yüzde genel aşırı terleme olarak tanımlanmaktadır.
El ve ayakta primer hiperhidrozis tanısı için;
- El ve ayakta her iki tarafta bölgesel ve görünür şekilde aşırı terlemenin olması
- Aşırı terlemenin en az 6 aylık klinik öyküsünün varlığı
- Sistemik bir hastalık yada ilaç gibi bir nedenin olmaması
- Aşağıdakilerden en az ikisinin varlığı
- El ve ayakta iki taraflı ve simetrik yerleşim göstermesi
- Günlük yaşam aktivitelerini bozması
- Haftada en az 1 aşırı terleme ataklarının görülmesi
- 25 yaşından önce başlaması
- Aile hikayesinin olması
- Uykuda sırasında kaybolması
Kadın ile erkekte ve tüm ırklarda eşit sıklıkta görülmektedir.
Hastaların %60-80’inde aile öyküsü mevcuttur.
Genellikle çocukluk ya da puberte döneminde başlayan belirtiler tüm yaşam boyunca devam edebildiği gibi 25-30 yaşlarında kendiliğinden düzelebilmektedir.
El ve ayak terlemesine sıklıkla baş-yüz, koltuk altı aşırı terlemesi de eşlik etmektedir.
Ellerde sıklıkla terleme el içerisinde ve parmak kenarlarındadır. Bazen el üstünede de görülebilmektedir. Ayaklarda terleme ayak tabanındadır ve bazen ayak üstündede görülebilmektedir.
Burada hiperhidrozis stres, çevresel ısı yükselmesi ve fiziksel aktivite gibi vücut ısısında yükselmeye neden tüm uyaranlara karşı ekrin ter bezlerinde artmış bir yanıtın ortaya çıktığı, aynı zamanda sempatik sinir sisteminde açıklanamayan bir aktivasyonun olabileceği düşünülmektedir.
Sekonder olarak El-Ayak Bölgesinde Gelişen Hiperhidrozis
Sekonder hiperhidroz sistemik bir hastalık ya da ilaç kullanımı gibi bir neden bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. El ve ayaklarda tek taraflı asimetrik olarak ortaya çıkabileceği gibi tüm el ve ayak genelinde görülebilmektedir.
Sekonder ve lokal nedenler aşağıda listelenmiştir.
- El yada ayakta nedeni bilinmeyen tek taraflı sınırlı alanda hiperhidroz
Nedeni tam olarak bilinmeyen, vücudun tek tarafında ve 10X10 cm den küçük bir alanda ortaya çıkan hiperhidrozis alanlarıdır. Bunlar primer hiperhidrozislerden farklıdır. Arttıran faktörler değişkendir ve uyurkende terleme ortaya çıkabilmektedir. Frey sendromunda olduğu gibi sempati snir hasarından bahsedilmektedir. Botulinum toksin uygulaması bunlarda ilk seçenektir.
- Ellerde ve ayaklarda yerleşen deri hastalıklarına bağlı hiperhidroz
Keratodermalar
Blue rubber bleb nevüs
Sudoriforöz anjiom
Glomus tümörü
Nevus sudoriforöz
Sekonder ve genel nedenler aşağıda listelenmiştir
- Ateşli hastalıklar
- Endokrin ve Metabolik hastalıklar
Hipertiroidizm
Diabetes mellitus
Hipoglisemi
Gigantizm ve akromegali
Feokromasitoma
Gebelik ve menopoz
- İlaçlar, toksinler ve madde bağımlılığı(alkolizim)
- Kardiyovasküler hastalıklar
- Solunum yetmezlikleri
- Hodgkin hastalığı
- Göğüs boşluğu tümör ve lezyonları
- Karsinoid tümör
- Obezite
- Parkinson hastalığı
- Omur ilik-Medulla spinalis yaralanmaları
- Otonomik disrefleksi
- Post-travmatik sringomyeli
- Periferik sinir perobemleri
Familyal disotonomi(Riley-Day sendromu)
Otonomik disfonksiyonlarla birlikte görülen motor nöropatileri
- Beyin lezyonları
Hipotermi-vücut sıcaklığı düşmesinin eşlik ettiği ataklarla gelen hiperhidroz(Hines ve Bannick sendromu)
Hipoterminin eşlik etmediği ataklarla gelen hiperhidroz
- Olfaktör hiperhidroz
- Kompansatuvar hiperhidroz
El ve ayak terlemesinde Terlemesinde Tedavi
Yüz ve baş bölgesi aşırı terlemede tedavi hastaya ve şikayetlerin derecesine göre belirlenmektedir.
El ve ayak terlemesinde aşağıdaki gibi bir ölçü kullanılmaktadır.
Tedavi klinik değerlendirme sonra bir algoritma ile seçilmektedir. Ayaklarda;
Ayak aşırı terlemelerinde tedavide tercih sıralaması aşağıdaki gibidir.
Tedavi klinik değerlendirme sonra bir algoritma ile seçilmektedir. Ellerde;
Ellerde aşırı terlemelerinde tedavide tercih sıralaması aşağıdaki gibidir.
