Son 50 yıldan beri hızla değişen moda ve sosyal medya kadının güzellik ve çekicilik algısında bacakları daha ön plana çıkarmaya başladı. Bu kadınlarda estetik algıda yüz ve vücuda göre geri planda kalan bacakları ön plana çıkardı. Artık bacak estetiği ile ilgili cerrahi ve cerrahi olmayan olmayan girişimsel uygulamaları daha sık duymaya başladık. Ayak bilekleri ve bacakların inceltilmesi amacı ile yapılan liposakşınlar, baldırın incelmesi için botulinum toksin uygulamaları, protez, dolgu ve yağ transferleri vb.

Peki ideal bacak estetik ölçüleri nedir ? Estetik ve çekici bacak ne demek ? Bacak uzunluğum ideal mi? Güzel ve çekici bacaklarda baldır ve ayak bilekleri ne ölçülerde olmalı ? Baldırların dolgunluğu çekici mi ? Kaslı bir baldır yapısı estetik olarak itici mi ?  

Bacak estetiğine başlamadan önce basit tanımlamalar ile başlayalım.

Diz kapağı arka kısmı olan popliteal alanın orta noktası alt ekstremitelerimizi anatomik olarak uyluk ve bacak olarak 2 ye ayırmakta.

• Uyluk; kalça ile popliteal orta hat arasında kalan alan
• Bacak; popliteal orta hat ile ayak bileğinin dış kısımında bulunan kemik çıkıntı olan lateral malleolus arasında kalan alandır. 

Antropometrik ve estetik ölçümler için hastanın bacakları açık ve bitişikken ön, arka ve yan fotoğrafları alınmakta.

Bacağın mekanik aksı; bu aks femur başı, diz eklem orta noktası ve ayak bileği eklem orta nokası arasında uzanmakta ve aksın düz olması istenmektedir. Aksın vertikal(orta dik hat) arasındaki açısı normalde 3 derecedir. Femurun anatomik aksı ile bacak mekanik aksı arasında 6 derece açı bulunmakta. Femoral aks ile bacak mekanik aksı arasında açılanma erkeklerde 12 derece iken kadınlarda 16 derecedir.

Femoral aks ile bacağın mekanik askı arasındaki açılanma bacakların şeklini belirlemekte. Açı azaldıkça bacaklar arasındaki açıklık artmakta(O şeklinde bacaklar) iken açı arttıkça bacaklar arası mesafe azalmakta(X şeklinde bacaklar). Bu problemler ideal ölçülerde bir bacağın estetik olarak olumsuz görünmesine neden olmakta. 

Çekici ve estetik bacak kavramında ilk özellik bacakların ince, uzun ve düz olmasıdır. Yani yukarda tanımlanan bacağın mekanik aksının femur başı-diz eklemi-bilek eklemi arasında düz olması gerekmektedir. Bacak ince ve uzun olsada aksı düz olmadığında aşağıdaki sağ resimde olduğu gibi estetik görünmemektedir.

Bu tür problemlerde ortopedik cerrahi işlemler gerekmektedir. Hafif olgularda bacakların estetik olarak tekrar şekillendirilmesi için liposakşın ve mikroyağ transferleri yapılmakta.

Estetik ve çekici bir bacak incelenirken bacaklara ön, arka ile yandan bakıldığında belli anatomik alanlarda konkav(iç bükey), konveks(dış bükey) ve düz alanlar görmekteyiz. Bacaklara arkadan ve önden bakıldığında aşağıdaki resimde sarı renkle gösterildiği gibi konkav, kırmızı renk ile gösterildiği gibi konveks alanlar görülmekte. Estetik olarak güzel ve ve çekici bacakların iç kısmında konveks alan kısa, daha belirgin ve aşağıda daha belirgin konkav alan ile devam etmektedir. Bacakların dış kısmında ise konveks alan daha uzun, yumuşak bir seyir izlemekte ve aşağıda kısa yumuşak bir konkavlık ile devam etmektedir. 

Estetik ve çekici bacaklara yandan bakıldığında önde düz bir alan, arkada uzun, hafif konveks alan ile onun altında yumuşak bir konveks alan görülmektedir. 

Bacak estetiğinde tüm dikkatler baldır ve ayak bileği üzerine odaklanmış durumda. Kadınlarda arasında baldırın çok kalın olması yada ince olması, baldırın kaslı görünümü, sağ ve sol baldırda asimetrik görünüm en sık şikayet edilen problemler arasında yer almakta.  Aynı şekilde bileğin çok ince yada kalın olması bir diğer problem olarak algılanmaktadır. Bazı durumlarda bu problemler kadınların öz güvenlerini ve sosyal ilişkilerini azaltmakta hatta giysi tercihlerini değiştirmektedir(uzun etek ve pantolon tercih edilmesi gibi).

Bacaklar 3 boyutlu bir silindir olarak düşünülmelidir. Bu silindir yapının volümü yapısı kemikler, yağ dokusu ve kaslar tarafından oluşturulmakta. Kemiklerin bacakların şeklinin belirlenmesindeki öneminden yukarıda azda olsa bahsedildi. Bacak arka kas gurubu olan soleus ve gastrocnemius kasları baldırın volümüne önemli bir görev almaktadır. Bu kasların yapısı baldırın daha kalın hatta kaslı yada ince görünmesine neden olmakta. Yağ dokusu bacaklarda doğru yerde ve doğru miktarda bulunduğunda(tüm vücutta olduğu gibi)  bacağın volüm ve dış konturunda estetik olarak önemli yer tutmaktadır. Yağ dokusunun bacakta en fazla sorun olarak algılandığı anatomik bölge bacak alt kısmı ve ayak bileğidir.

Bacak genel olarak üst kısmında kas yapısı nedeni ile  alt kısmından daha geniştir. Bacağın ayak bileğine doğru incelmesi ve sonra bilekten sonra volüm kazanması bu alana kum ssati görünümü vermektedir. 

Bacak estetiğinde ideal bacak ölçülerini matematiksel olarak tanımlamak zor. Ancak genel boy uzunluğundan yola çıkılarak ideal bacak uzunluğu, bacağın arka ve yandan genişlik ve çevre ölçülerinde standartlar çıkarılmıştır.  

Bu standartların belirlenmesinde diz arkası-popliteal bölge deri katlantısı ile topuk arasında tanımlanan bacak 4'e ayrılmakta. Bu ayrımda bacak uzunluğu hesaplanır, bunun tam orta noktası belirlenir. Bunun üst ve altında yer alan bacak kısımları tekrar eşit iki parçaya bölünmekte. Böylece toplam bacak uzunluğu eşit 4 parçaya ayrılmakta. Bunlar yukardan aşağıya doğru sırası ile 

• Üst Baldır Alanı
• Alt Baldır Alanı
• Geçiş Alanı
• Ayak Bilek Alanı

Sonra bacak arkadan ve önden değerlendirmede her birisi için 5 ölçüm yapılmakta;

• Bacak uzunluğu
• Bacağın en geniş olduğu alanda max. genişlik ölçüsü ve çevresi
• Üst -Alt baldır sınırında genişlik ölçüsü ve çevresi
• Bacak orta noktasında(alt baldır-geçiş alanı sınırında) genişlik ölçüsü ve çevresi
• Bacak altında genişlik ölçüsü; geçiş alanı-bilek alanı sınırında genişlik ölçüsü ve çevresi

Farklı ırklarda ve kadınlarda yapılan çalışmalarda estetik ve çekici görünen bacalarda bu ölçümlerin sonuçları aşağıda listelenmiştir.

Bacağın arkadan değerlendirilmesinde

• Bacağın maksimum genişliği üst-alt baldır sınır genişliğinin tam üzerinde yada hafif altında yer almakta
• Bacak alt genişliği bacak maksimum genişliğinin ortalama % 50 si kadardır( 45-52%).
• Bacak orta noktası genişliği ise (Bacak alt genişliği + Bacak maksimum genişliği) / 2 olarak belirlenmiştir.

Bacağın yandan değerlendirilmsi

• Bacağın maksimum genişliği üst-alt baldrı sınır genişliğinin tam üzerindedir.
• Bacak alt genişliği bacak maksimum genişliğinin ortalama % 70'i kadardır( % 65-73).
• Bacak orta noktası genişliği ise (Bacak alt genişliği + Bacak maksimum genişliği) / 2 olarak belirlenmiştir.

Bacak uzunluğu boy uzunluğunun % 26.3 kadardır. Yani bacak uzunluğu vücut uzunluğunun 1/4 ü kadar olmalıdır.  

Matematiksel olarak sıkıcı ve zor gibi görünmekle birlikte bacak estetik problemleri ile başvuran hastalarda ölçümler, ideal estetik değerler ve hasta beklentileri bunlara göre değerlendirilmektedir. Bacak estetiğinde baldıra botulinum toksin uygulaması, yapılacak liposakşın ve yağ transferleri bu değerlere göre yapılmaktadır.