Boynun sistematik olarak anatomik ve estetik özellikleri ile değerlendirilmesi son derece önemlidir. Boyun analizleri sıklıkla yüzün estetik alt birimleri (çene, jawline gibi) ile birlikte yapılmalıdır. Boyunda başarılı bir estetik uygulamanın yapılabilmesi büyük ölçüde doğru bir boyun estetik analizine bağlıdır. Boyun estetik analizleri; cildin, cilt altı yağ ve yumuşak dokuların, boyun kasları ile bağ dokularının ve iskelet desteğinin anatomik değerlendirilmesini, boyunda belirlenmiş estetik idealler ile karşılaştırmayı ve sık görülen estetik olmayan deformitelerin değerlendirilmesini içermektedir.

Boyun estetik uygulamalarının başarısı her hastanın estetik ihtiyaçlarının tam olarak anlaşılmasını gerektirir ve özelleştirilmiş bir tedavi planı formüle edilmelidir. Tedevi planlanırken boyun estetik komşulukları olan yüz(özellile yüz alt kısmı; jaw line ve çene) ve dekolte alanı birlikte değerlendirilmelidir. Boyun estetik ve anatomik olarak; üstte çene ve mandibula kemiğinden başlamakta aşağıda clavicula-köprücük kemiği arasında uzanarak yanlarda enseye doğru trapezeus kası kenarına kadar alanı tanımlamakta. Boyun uzunluğu olarak çenenin alt kenarı-menton ile suprasternal çıkınıt arasındaki mesafe anlaşılmalıdır. Buyun uzunluğu baş yüksekliği ile orantılı olmalıdır. Antropometrik olarak boyun uzunluğu menton-vertex(başın en tepe noktası) arasında ölçülen baş yüksekliğinin yarısı kadar olmalıdır.

Boyunda anatomik yapıların oluşturduğu esteteik ünitler tanımlanmıştır. Esteteik değerlendirmeler bu ünitlere göre yapılmaktadır. Boyun anatomik ve estetik ünitleri aşağıdaki temsili resimlerde;A; çene, B;mandibula alt sınırı-Jaw line,C; mandibulanın bu noktada yaptığı köşe, D; sternocleidomastoid kası ile mandibula arasında belirginleşen oluklanma, E sternocleidomastoid kas, F; belirgin cervicomental açı, G tiroid kıkırdağının belirgin yapısı, H submandibular gland-çene altı tükrük bezinin bulunduğu alan, İ; clavicula-köprücük kemiği ve J;trapezeus kası olarak tanımlanmış.Boyun aantomisi hakkında daha deatylı bilgi için...

 

Boyunun estetik analizinde çenenin yüzde ideal yerleşimi son derece önemlidir. Yüz profilinde çenenin ideal yerleşiminin belirlenmesi için; burun uzunluğunun tam orta noktası ile üst dudak vermilion kenarını birleştiren bir doğru çizilir. Bu doğru burun-dudak-çene doğrusu (NLCP) olarak tanımlanır. Yüz profilinde çenenin yumuşak dokusunun en ön noktası olan pogonion, bu doğrunun 3 mm gerisinde olmalıdır. Çenenin bu doğruya göre önde ya da çok geride olması boyun estetiğini etkilemektedir. Boyunda çene altı ve boyun geçişinde bir açı oluşmakta, bu "cervicomental açı" olarak tanımlanmaktadır. Yüz profilinde çene yumuşak dokularının en alt noktası olan menton ile boyunda hyoid kıkırdağı birleştiren hat ile hyoid kıkırdak-sterna notch hattı arasında oluşmaktadır. İdeal olarak 90-105 derece olmalıdır. Bu açıyı hyoid kıkırdağın yerleşimi belirlemektedir. Hyoid kıkırdağı normal anatomik yerleşiminde boyun omurgalarından C3-4 kemik hizasındadır. Boyunda hyoid kıkırdak "cervical-C noktası" olarak bilinir. Bu lokasyonda ve üstünde yerleşimi boyunun ideal cervicomental açısını ve mandibulanın alt kenarının keskin görünmesini sağlarken, bu lokasyonun altında yerleşimi açının artmasına, mandibula sınırının silinmesine ve boyunun katlantılı görünmesine neden olmaktadır.

Boyunda çene altı ve boyun geçişinde ikinci bir açı oluşmakta, bu "mentocervical açı" olarak tanımlanmaktadır. Yüz profilinde kaş arası düzlemi oluşturan glabella ile çene yumuşak dokularının en ön kısmındaki pogonionu birleştiren hat ile çene yumuşak dokularının en alt noktası olan menton ile boyunda hyoid kıkırdağını birleştiren hat arasında oluşmaktadır. İdeal olarak 90-95 derece olmalıdır.

 Boyun estetik alanı, yüz ve dekolte bölgesi ile birlike zamanla belirgin şekilde yaşlanır,boyunda esteteik olarak güzel ve çekcilik algısını değiştirmektedir. Boyun bölgesindeki yapısal ve yaşa bağlı değişiklikler boyun konturlarının bozulmasına neden olabilir; submental yağ birikimi, servikomental açının azalması, platysmal bantlar, boyun yatay çizgileri, dekolte bölgesi çizgileri, submandibular bez hipertrofisi, alt çene sınırının (jaw line) konturunun silinmesi, hipertrofik üst trapezius kası gibi.

İdeal ve genç bir boyun için 5 kriter tanımlanmıştır.Bu kriterler;

1. Alt çene kemiğinin (mandibulanın) gonoidal köşeden çeneye (mentona) kadar keskin ve belirgin bir hat ile devam etmesi gerekmektedir. Önde çenenin yumuşak ön noktası, yüzün ön, profil ve alt projeksiyon açısından değerlendirildiğinde iyi tanımlanmış ve sınırları ortaya konulmuş olmalıdır. Zayıf, geride konumlanmış bir çene, daha kısa bir boyun algısına neden olmaktadır. Profilden bakıldığında, çenenin ideal izdüşümü alt dudağın vermilion sınırından dikey bir çizgi düşürülerek tahmin edilebilir. Bu dikey çizgi, çene yumuşak dokularının değerlendirilmesinde kullanılabilir (mikrogeni veya retrognati gibi). Çenenin ideal izdüşümünün cinsiyeti belirlediği unutulmamalıdır. Erkeklerde çene yumuşak dokusunun en uç noktası olan pogonion, ideal dikey çizginin biraz önünde konumlanırken, kadınlarda pogonion bu dikey çizginin biraz gerisinde konumlanmaktadır.
2. Boyunda hyoid kıkırdağın altında hafif bir içe açılanma göstermesi gerekmektedir. Bu açılanma boyun-çene (cervicomental) açısının hafif altındadır. Hyoid kemiği ne kadar üstte ve arkada olursa, cervicomental açı o kadar keskin ve boyunda çekici olmaktadır. Aşağıya, öne doğru konumlanmış bir hyoid kemiği, submental yağ birikimi veya platismal gevşeklik olmadan cervicomental geçişte probleme ve deformiteye neden olabilmektedir.
3. Boyunda tiroid kıkırdak kaynaklı hafif bir çıkıntı olmalıdır. Bu çıkıntının belirginliği cinsiyetler arasında farklılık göstermektedir (erkeklerde daha belirgin, Adem elması).
4. Sternocleidomastoid kasının ön kenarı, sternum ile mastoid arasında normal konumda uzanırken belirgin olmalıdır.
5. Cervicomental açının 105 ile 120 derece arasında ve mentocevical açının 80-95 derece arasında olması gerekmektedir. Her iki açı, boyun ve çene-boyun ilişkisini değerlendirmek için kullanılan birçok araçtan ikisidir. Matematiksel değerlendirme yapmadan çene-boyun geçişinin artmış konveksliği, kısa boyun yanılsamasını yaratırken, artmış konkavlık daha kemiksi çene yanılsamasını yaratmaktadır. Ancak bu açılar, submental yağ birikimi, platysma kasının gevşekliği, daha önde ya da geride yerleşimli hyoid kemiği ve çene boyutları ile ilgili olabileceği için boyundaki istenmeyen durumu (durumları) özel olarak tanımlamak zorundayız.

Boyundaki yapısal ve yaşlanma sürecinde gelişen estetik problemler sınıflandırılarak değerlendirilmektedir. Bu, uygulanacak tedavi modellerinin daha doğru belirlenmesini sağlamaktadır. Bu amaçla en sık tercih edilen yöntem, boyundaki derinin altındaki tüm anatomik dokuları değerlendirmemizi sağlayan cervicomental açının değerlendirildiği skorlamadır. Boyunda cervicomental açı ve deri sarkmasına göre skorlaması 5 seviyede "Rainbow Scale" ile yapılmaktadır. Bunun için hastanın yan profil fotoğrafı alınmakta; menton (çenenin profilde en alt noktası), cervicomental açının hyoid noktası, tiroid kıkırdak ve sternum noktası işaretlenmektedir.

Hastanın boynundaki cervicomental açı, boyun derisindeki elastikiyet kaybı ve yağ dokusu birikimi, aşağıda resimde olduğu gibi daha önce hazırlanmış 5 derece ile karşılaştırılarak sınıflama yapılmaktadır.

 

• I de CMA 90-100 derece, boyunda deri sarkması ve çene altında yağ birikimi çok az ya da hiç yok.
• II de boyunda deri sarkması ve çene altında yağ birikimi hafif var ancak bu thyroid notch'u geçmiyor.
• III de boyunda deri sarkması ve çene altında yağ birikimi orta düzeyde var ve thyroid notch'u geçiyor. Sternal notch ile çene arasında hala konkav bir eğim var.
• IV de boyunda deri sarkması ve çene altında yağ birikimi şiddetli düzeyde var ancak bu thyroid notch'u geçerek sternal notch'a uzanmakta. Sternal notch ile çene arasında düz bir hat oluşmuş.
• V de boyunda deri sarkması ve çene altında yağ birikimi çok ileri seviyede var. Bu sternal notch'a kadar uzanmakta. Sternal notch ile çene arasındaki hat konveks hale gelmiş.

Klinik muayene ve yukarıdaki rainbow skalası kullanılarak derecelendirilen hastalara en uygun tedavi seçenekleri belirlenmektedir.