İyontoforez yöntemi hiperhidrozlarda etkin, hastalar tarafından iyi tolere edilebilen, düşük maliyetli ve yan etkilerin az olduğu bir yöntemdir. Fakat uygulama zorlukları nedeniyle el ve ayak hiperhidrozları için ilk seçenek olarak tercih edilmektedir. Yöntem yaklaşık 70 yıldır bilinmekle birlikte gündelik kullanıma girişi 1968’den bu yanadır. Başlangıçta antikolinerjikler, metal tuzları vb. eklenerek yapılan iyontoforez, bunların ek bir kazanç sağlamadığının görüldükten sonra tek başına kullanılmaya başlandı. İyontoforez basitçe çözünebilir tuz iyonlarının elektrik akımı aracılığı ile dokulara uygulanması olarak tanımlanabilir. 

Sıklıkla el ve ayaklar gibi aşırı terleme alanları musluk suyu ya da antikolinerjik ajan içeren bir solüsyon içerisinde 20-30 dakika süreyle 15-25 miliamperlik anodal akım uygulanarak yapılmaktadır. Etki mekanizması tam olarak bilinmese de ter bezi kanallarında hiperkeratinizasyona yol açarak ter kanallarında tıkanmaya neden olduğu düşünülmektedir. Bir diğer düşünce ise salgılanan terin deri yüzeyine ulaşması için gerekli olan elektrokimyasal farkın iyontoforez tedavisiyle bozulmasıdır. İyontoforezde kullanılan akımın anot tarafı, katot tarafına göre daha iyi etki sağlamaktadır.Anot tarafının pH değeri katota göre çok düşüktür; bu da anottaki etki farkını açıklayabilir. Anot tarafı daha iyi sonuç verdiği için bir tarafta iyileşme başlayınca elektrotlar değiştirilir. 

İyontoforez 20-30 dakika süreyle haftada 3-5 gün başlanmakta ve terlemede azalma 1-2 hafta içinde ortaya çıkmaktadır. Iyontoforez tedavisi kesildikten sonra hiperhidroz 1-2 hafta içinde geriye dönmekte ve 1-2 ay içerisinde terleme tedavi öncesi düzeylere ulaşmaktadır. Bu nedenle hiperhidrozda istenilen klinik azlama ortaya çıktıktan sonra 1-6 haftada bir olacak şekilde idame iyontoforez tedavisi uygulanmalıdır. İdame sonucun sağlanması için iki düşünce vardır. Ya nüks olana kadar beklenir ve yeniden bir uygulama yapılır veya ara vermeden ayda 2-10 uygulamayla sürdürülür. İdamede her seansın yarısında veya her seansta elektrotlar değiştirilir. İyontoforez tedavisinde uygulanan akım nedeniyle hidrojen ve hidroksit iyonlarına bağlı kısa dönem yan etkiler görülebilir. Oldukça sık görülen bu yan etkiler eletrotla temas eden yerlerde, eritem, sızlama ve yanma şeklindedir ve özellikle de katod üzerinde görülür. Eritemin nedeni doğru akımın nörojenik inflamasyonu artırma etkisine bağlıdır. Tedavi öncesi asetil salisilik asid verilmesi veya tedavi sonrası lokal kortikosteroid uygulanması ile bu eritem azaltılabilir. Daha az görülen yan etkiler hiperestezi, deri irritasyonu, vezikül ve ileri derecede yanıklara bağlı gelişen nekrozdur. İyontoforezin uzun dönem yan etkileri yoktur. Yan etkilerden korunmak için tedavi edilen bölgenin her santimetrekaresine 0.2 mAmp akım uygulanması gerekir ve genellikle 20-25 mAmp’lik akım tolere edilebilir. Ayrıca akımın tedavinin başlangıcında yavaş yavaş karıncalanma hissedilene kadar artırılması ve tedavi sonunda azaltılarak kesilmesi yan etkileri azaltır.

Son yıllarda hiperhidrozun iyontoforez ile tedavisinde musluk suyu yerine hastanın kendi terinin elektriksel akım ortamı olarak kullanıldığı “kuru tip iyontoforez” adı verilen bir uygulama metodu geliştirilmiştir. Doğru akımın kullanıldığı bu kompakt cihaz kolay kullanılması ve taşınabilir olması nedeni ile tedaviye uyumu kolaylaştırmaktadır. Kuru tip iyontoforetik ünite ortada yalıtkan plastik bir tüp ve 9 V’luk kuru bataryaya bağlı çift sarmallı boyasız telden oluşur. Dakikada 5-25 mAmp’lik bir akım ve 30 dk.’lık seanslar halinde uygulanan tedavide hastalar cihazı avuç içinde tutup hafifçe hareket ettirerek kullanırlar. Bu iyontoforezler koltuk altındada kullanılabilmektedir.

Hiperhidroz kronik bir problem olduğundan iyontoforezin belli aralıklarla tekrarlanması gerekir. Bu nedenle kullanım kolaylığı açısından pille çalışan ve evde kullanılabilen iyontoforez cihazları geliştirilmiştir. Bu cihazlar suyun iyonlarına ayrışmasını engelleyerek iyontoforezin yan etkilerini azaltır.

İyontoforezin kontrendike yani uygulanamayacağı durumlar; deri bütünlüğünü bozan yara ve bülleri olan hastalarda yanık riskini artırması nedeniyle, tinea manum, tinea pedis ve palmoplantar verrüsü olan hastalarda bulaştırıcılığı nedeniyle, ayrıca kardiyak pili ve ortopedik implantasyonu olan hastalar ile hamilelerde kontrendikedir.

İyontoforez tedavisinde başarının hiperhidroz yakınması geç başlayan hastalarda, aile anamnezi olmayanlarda, tedaviye erken cevap verenlerde daha yüksek olduğu bildirilmektedir.

Evde basitçe ve düşük maliyetli hazırlanabilecek iyontoforez için bizeen bilgi alabilirsiniz.