Güzellik ve estetik algıyı oluşturan yüz, sosyal ilişkilerimizde, duygusal ifadelerimizde ve entelektüel algıda önemli bir rol üstlenmektedir. Bu yönüyle yüz, estetik analizlerde olduğu gibi üst, orta ve alt bölümlere ayrılarak değerlendirilmektedir. Yüzün üst bölümü sosyal ilişkilerde entelektüel algıyı, orta bölüm sosyal ve duygusal algıyı, alt bölüm ise içgüdüsel algıyı sağladığı düşünülmektedir.

Sosyal ve duygusal algımızı sağlayan yüzün orta bölümü, estetik analizler ve estetik problemlerin tanımlanmasında yüzün önemli bir bileşeni olarak giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Yüzün orta kısmındaki dokuların ideal volümü ve doku katmanlarının ideal anatomik lokasyonları, yüze daha genç, dinamik ve canlı bir görünüm verirken doğru duygusal algılanmamızı da sağlamaktadır. Son yıllarda trend olan "V" ya da kalp şeklinde yüz estetiği isteklerinde odak noktasını alttaki çene (jawline) oluştururken, üstte yüzün orta kısmı yer almaktadır. Yüzde, orta hatta kaş ortası glabella ile burun üst dudak geçişindeki subnasal arasındaki alan "yüz orta bölümü" olarak tanımlanmaktadır.

 

Yüzü bir bütün olarak veya estetik bölümleriyle (burun, gözler, dudaklar, çene hattı…) değerlendirirken estetik olarak ideal normlar ve sayısal ölçümler geliştirilmiştir. Bunlar, estetik problemlerin belirlenmesinde ve yapılacak estetik uygulamalarda arzu edilen ideal sonuçlara ulaşmak için kullanılmaktadır. Ancak yüzün orta bölümünün klinik ve estetik değerlendirmesinde kullanabileceğimiz nesnel kılavuzlar ve ölçüm yöntemleri oldukça azdır. Estetik açıdan çekici ve dengeli bir orta yüz tanımları nelerdir? Yüzün ortasında volüm artışının yapılıp yapılmayacağını nasıl belirleyeceğiz? Yüzün bütünüyle dengeli bir estetik sonuç elde etmek için orta yüze ne kadar volüm artışı yapılmalıdır? Yüzün ortasında kadın ve erkek arasında cinsel dimorfizm var mı? Bu ve benzeri sorular için açıklayıcı çok az nesnel değerlendirme aracı elimizde bulunmaktadır. Buna karşın yüzün ortasında protezler ve dolgu uygulamaları, otolog yağ transferleri, iplik askı uygulamaları ve estetik cerrahi girişimlerin oldukça yaygın olarak yapıldığını görmekteyiz. Bunlar yapılırken yüz ortasında estetik sonucu belirleyen birkaç nicel veya nitel açıklama olması şaşırtıcıdır.

Yüzün orta kısmının estetik analizinde geçmişten beri kullanılan kullanılan bir kaç yöntem;

• Yüzün genel estetik analizi içinde kullanılan "Ogee eğrisinin" analizi; yüzü oluşturan kemik ve yumuşak dokular, yüz dış konturunda konkav ve konveks yapılar oluşturmaktadır. Bunların birbirleri arasında geçişleri yumuşak, kesintisiz ve kusursuz olmalı ve bir "S" harfi oluşturmalıdır. Yüze açılı, oblik bakılarak ön ve arkadan klinik değerlendirmeleri ya da fotoğrafları üzerinden yüzün ortasında oluşan bu "S" harfi, Ogee eğrisi daha iyi tanımlanmaktadır.

Orta yüzde Ogree's eğrisi, özellikle yanakların, elmacık kemiklerinin kemik ve yumuşak dokularının volümü tarafından belirlenmektedir. Bu alandaki yapılar ve yaşlanma sürecine bağlı olarak eğri deforme olmaktadır.

• Yüzün genel estetik analizi içinde kullanılan ön ve arka yüz düzlemi; yüzün estetik olarak önden klinik ve fotoğraf değerlendirmelerinde ön ve arka yüz düzlemleri kullanılmaktadır. Ön yüz düzlemi, aşağıdaki temsili resimde mavi çizgi olarak tanımlanan; üstte temporal-şakak çizgisinden başlayarak sırasıyla göz çukur kemiği (orbital rim) dış kenarı, yanak (malar) belirginliği, orta yüz ve aşağıda alt çene kemiği (mandibula) gövdesi ile çeneye (mentum) uzanan hattır. Arka yüz düzlemi, aşağıdaki temsili resimde kırmızı çizgi olarak tanımlanan; üstte şakaktan (temporal) başlayarak elmacık kemiği (zygomatik ark), mandibula köşesi, alt çene sınırı (jaw line) ve aşağıda ve önde çeneye (mentum) uzanan hattır. Bu iki düzlemin değişken formları ve kombinasyonları ile genel yüz şekilleri tanımlanmaktadır. Ayrıca, ön yüz düzleminde dokulardan kaynaklanan yapısal problemler ya da yaşlanmaya bağlı değişimler yüze güçlü, yorgun, yaşlı, genç, erkeksi ve kadınsı gibi ifadeleri vermektedir.. 

• Yüz ortasında malar bölgenin (elmacık kemikleri üzeri) volümünün maksimum projeksiyonu, maksimum malar projeksiyon (MMP); yüz ortasının büyük bir bölümünü oluşturan malar alan (yanak) klinik ve estetik değerlendirmelerinde zigomatikomalar, submalar ve anteromedial malar alan olarak üçe ayrılmaktadır. Elmacık kemiklerinin lokasyonuna uyan zigomatikomalar alan, yüz ortasının en volümlü ve çıkıntılı alanını oluşturmaktadır. Bu alanın volümlü ve çıkıntılı yapısının (projeksiyonunun) güzelliğin ve gençliğin bir işareti olarak kabul edilen oval yüz şeklinin anahtarı olduğu düşünülmektedir. Bu alandaki volümetrik yetersizlikler orta yüz eksikliği olarak tanımlanır; yanaklar basık ve yüz dar görünürken yüze üzgün ve yaşlı bir görünüm vermektedir. Düzleşmiş elmacık kemikleri genellikle çekici olmayan bir yüz özelliği olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle, yüzde dolgu ve mikrofat yağ enjeksiyonlarının en fazla tercih edildiği alandır. Ancak estetik olarak kabul edilebilir ideal malar projeksiyonun belirlenmesi ve buna göre volüm artış miktarının saptanması gerekmektedir. Bu nedenle, orta yüzde maksimum malar projeksiyon lokasyonunun(MMP) belirlenmesi gerekmektedir.

 

Yüz ortasında MMP noktası, zygomatik kompleksin en dışında kalan noktadır. MMP, yaşa, etnik-ırksal farklılıklara ve cinsiyete bağlı olarak değişmektedir. Yüz ortasında en fazla volümetrik yapıların kadınlarda zygomatik komplekste, erkeklerde ise anteromedial alanda olduğunu biliyoruz. Cinsel dimorfizmde bu çok önemlidir. Yüzün volüm artış uygulamalarında kadınlarda zygomatik kompleks hedeflenirken, erkeklerde anteromedial alana uygulamalar tercih edilmektedir. Bu alanda dikkat edilmesi gereken bir faktör ise alanın dinamik olması, gülme sırasında ve mimik kaslarıyla hareketli olmasıdır. Submalar (bukkal) alan, erişkinlerde zigomatikomalar alanının altında, jawline paralel olacak şekilde, hafif içbükey veya düz olmalıdır. Bukkal bölgenin ideal içbükeyliği, malar bölgenin dolgunluğunun daha iyi vurgulanmasını sağlamaktadır. Bukkal bölgede dolgunluk, malar bölgenin volümünü zayıflatabilir. Ancak aşırı bukkal oyukluk, daha abartılı bir malar volüme neden olarak yüze zayıf, cılız hatta daha kemiksi bir ifade vermektedir. Yüzün alt bölümüne ait mandibular açı ve masseter kaslarının yapısal özellikleri iyi değerlendirilmelidir. Bunların genişliği ve belirginliği, malar dolgunluğunun daha az görünmesine neden olabilir. Malar volüm, göz çevresinin estetik normlarını da etkilemektedir. İdeal malar volümleri, gözlerin daha çekici ve güzel görünümünü artırmaktadır.

Yüz orta bölgesinde malar bölgenin MMP'sinin projeksiyonunun belirlenmesi için klinik ve estetik analizlerde kullanılan farklı yöntemler geliştirilmiştir. Klinik muayene ya da fotoğraf üzerinden bu yöntemler kullanılarak MMP belirlenmektedir. MMP nin belirlenmesinde kullanılan yöntemler; 

• Hinderer analizinde; gözün dış köşesi-dış kantus ile ağız köşesini, komissürü birleştiren hat ile burun kanatı-alara base ile kulakta tragusu birleştiren hattın malar alanda kesişim noktası belirlenir. Bu noktasının üst dışında kalan üçgen alan malar projeksiyon alanıdır. 
• Powel analizinde; burunda nasion ile burun ucu pronasale arasında çizilen hattın tam orta noktasından kulak traguslarına doğru yatay bir hat çizilir. Gözün dış köşesi (dış kantus) ile burun kanadı (alare base) arasında ve ağız köşesi ile kulaktaki tragusu birleştiren iki hat çizilir. Bu iki hattın ilk çizilen yatay hattı kestiği noktalar belirlenir. Ağız köşesinden çizilen hattın yatay hattı kestiği nokta MMP'yi belirlerken, burun kanadından çizilen hattın yatay hattı kestiği nokta anteromedial alanın başlangıcını belirler.
• Silver ve Guilden analizinde; yüz önden değerlendirilir ve Frankfort horizontal hattı ile buna paralel, üst dudağı yükseklik olarak ikiye bölen bir hat çizilir. Daha sonra, paralel bu iki hatta göz dış köşesinden, lateral kantustan geçen dik bir çizgi çizilir. Bu dikey çizginin üst dudak ortasından geçen yatay çizgiyi kestiği nokta A noktası olarak tanımlanır. A noktasından göz iç köşesine, medial kantusa bir hat daha çizilmektedir. Bu hat ile lateral kantustan geçen dik bir çizgi arasındaki açı belirlenir ve A noktasından aynı açı değerinde, temporal bölgeye doğru uzanan ikinci bir hat çizilir. Bu son hat, Frankfort horizontal hat ve A noktası arasında oluşturulan üçgenin taban alanı MMP alanını oluşturmaktadır..
• Wilkinson analizinde; dış kantustan mandibula köşesine ve jaw line hatları çizilir. Gözün dış kantusunun hemen dışında, lateral kantustan mandibulanın alt sınırına çizilen hattın üçte bir üst alanı MMP alanını oluşturmaktadır.

• Yüzün oblik açıdan değerlendirmesi; yüze doğal baş pozisyonunda ancak oblik açıdan (yüze 27 ila 35 derecelik bakış) bakıldığında malar alan daha iyi değerlendirilebilmektedir. Bu açılı bakış ile zygomatik arkın konveksliği, malar-göz altının doku geçişi ve MMP lokasyonunun daha iyi analiz edilmektedir. Oblik değerlendirmede Schoenrock tarafından önerilen analize göre ağız köşesi ve gözün dış köşesi arasında bir hat çizilir. Bu hattın ağız köşesinden %66'sından bir dik çizildiğinde bunun zigomatik konveksliğindeki noktası MMP'yi belirlemektedir. Bu dik çizgi komissür-kantus hattının %17 si kadar kadar olmalıdır.

 

 

• Yüzün ortasının basal bakış ile değerlendirilmesi; yüz ortası, malar ve zygomatik alan volüm ve simetrisi bu açıdan son derece iyi değerlendirilmektedir. 

Son yıllarda yüzün orta kısmının estetik analizinde kullanılabilecek nicel ve niteliksel bir kılavuz geliştirilmiştir: Wizdom analizi. Bu analizde yüz orta bölümünde sağ-sol zygomatik genişliğin (Width of the Interzygomatic Distance of the Midface) İngilizce kısaltması olan WIZDOM parametreleri kullanılmaktadır. WIZDOM, yüze karşı bakışta sol ve sağ zygomatik kemiğin yüzde en dışta ve en belirgin olduğu iki noktayı birleştiren yatay çizgidir. Zygomatik kemiklerin bu en belirgin oldukları noktalar, yüzde malar alanın en belirgin (malar konveksliğin en yüksek olduğu nokta, MMP) olduğu noktalardır. Bu konveks yapının yüzde gölgesi, zygomatik arkın daha belirgin olmasını sağlamakta ve elmacık kemiklerin vurgusunu artırmaktadır. Ayrıca bu noktalar, yüzün karşı bakışında ışığın en parladığı noktalardır. Yüz makyajında renk tonları (parlaklık ve gölgeler ile) ile en fazla vurgunun yapıldığı alandır.

WIZDOM analizi, klinik standartlarda çekilmiş fotoğraflar üzerinde kolayca kullanılabilecek bir yöntemdir. Hastanın standart fotoğraflama teknikleri ile karşı bakışta fotoğrafları alınmaktadır. Fotoğraf üzerinde metrik ölçümler için Photoshop Measurement, Image J ya da IC Measure gibi programlar kullanılarak fotometrik nicel değerler elde edilmektedir. WIZDOM analizinde sayısal parametreler kullanılacağı için her fotoğrafta referans mesafesine ihtiyacımız bulunmaktadır. Bunun için ilk olarak sağ gözde kornea çapı ölçülerek bu 11,5 mm olarak kabul edilmektedir.

Fotometri için metrik refrans belirlendikten sonra sırası ile;

• Sağ ve sol göz puplilları arası mesafe ölçülür.

• Burun kökü-radix ile burun ucu arası meafe yani burun uzunluğu ölçülür.

•  Göz iç köşesi, medial canthus ile üst dudak mesafesi ölçülür.

• Sağ ve sol kaş dış kenarları arasındaki mesafe-kaş uzunluğu ölçülür.

• WIZDOM ölçülür bu ölçümde hasta muayenesi yapılabilecek ise zygomatik en belirgin noktalar işaretlenir ve fotoğraflanır. 

Hastanın sadece fotoğrafı üzerinden analiz yapılacaksa, fotoğraftaki renkler dijital olarak ters çevrilir. Negatif fotoğraf üzerinden zigomatik en belirgin noktalar belirlenmektedir.

• Göz medial canthus ile burun kanadı arasındaki mesafe ölçülür.

Sonra bu mesafenin 1/3 üst kısmı belirlenmekte.

• Gözün iç ve dış cantusları arası mesafe yani göz genişliği ölçülür

• Medial cathusun WIZDOM olan mesafesi ölçülür.

• Alın ön saç çizgisinin WIZDOM olan mesafesi ölçülür.

•  Orta hatta çene WIZDOM mesafesi ölçülür.

• Çenenin sağ ve sol WIZDOM köşesine olan mesafesi ölçülür.

• Çenenin sağ yada solda WIZDOM ile oluşturduğu açılar ölçülür.

• Kaş dış kenarı ile WIZDOM arası mesafesi ölçülür.

Bu tüm ölçümler estetik olarak ideal bir yüz değerleri için hastanın hastanın değerlendirilmesinde kullanılabildiği gibi yüz estetik uygulamalarında uygulama öncesi ve sonrası karşılaştırmalar içinde kullanılabilir. Estetik olarak çekici ve güzel olarak tanımlanan kadın yüzlerinde yapılan analizde elde edilen ideal metrik sonuçlar;

 Yukardaki değerlere bakıldığında kaş uzunluğu ile WIZDOM ölçüm değerleri hemen hemen aynıdır ve aralarında ististiksel olarak bir fark görülmemektedir. Bu zygomatik noktaların belirlenmesinde kaş dış kenarlarının belirleyici olabileceğini göstermektedir. 

Gözün iç kantusu-burun kanadı arasındaki mesafenin 1/3 üst kısmı ile gözün iç kantusu - WIZDOM arasındaki ölçüm değerleri hemen hemen aynıdır. WIZDOM belirlenmesinde iç canthus burun kanadı arasındaki mesafenin 1/3 üst kısmı kullanılabilir.

WIZDOM'ın ön saç çizgisine olan mesafesi ile çeneye olan mesafelerinin ölçüm değerleri hemen hemen aynıdır. WIZDOM ön saç çizgisi-çene mesafesinin tam oratası olarak düşünülebilir. 

WIZDOM kaş mesafesi ile göz genişliği ölçüm değerleri hemen hemen aynıdır.  Bu zygomatik alanda MMP noktaların kaş dış köşesinden ne kadar uzakta olabileceğinin belirlemesinde kullanılabilir.

 

Bu tüm sonuçlardan;

• Kaş uzunluğu ve WIZDOM ölçümleri istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadan neredeyse aynı bulunduğu için yüz ortasında en geniş noktaların-zygomaxillar noktaların ideal olarak lokasyonlarının belirlenmesinde kaş dış ucunun-kuyruğunun belirteç olarak kullanılabileceği anlamına gelmektedir. WIZDOM ın tam lokasyonu için göz uzunluğu ile kaş uzunluğu-WIZDOM mesafesinin aynı olması kullanılabilir.
• Ayrıca göz iç kantusu - WIZDOM mesafesi estetik olarak güzel ve çekici olarak lagılanan kadınlarda 13.1 mm olarak bulundu. Bu değer yüzün orta kısmının özellikle yaşlanma sürecinde kullanılabilir. Bu mesafenin anlamlı artması yüzün orta kısmının pitozisini-aşağı ve içe doğru yer değişimi açıklayacaktır. Ayrıca yüz orta kısmı pitozis(düşme, sarkma) problemlerinde yapılacak uygulama ile düzeltmenin ne kadar yapılacağı hakında referans ölçüsü olarak kullanılabilir.
• Ayrıca göz iç kantusu - WIZDOM mesafesi alt göz kapağı ile yanakların başlagıcı arasındaki geçişin belirlenmesinde kullanılabilir(göz altlarının konkavlığı ile yanakların konveks yapılarının birleşme noktası). Yaşlanma sürecinde bu mesafe gitikçe artmakta ve konkav-konveks yapılar arasında geçiş yumuşaklığı bozulmaktadır.

• Estetik olarak yüzün uzunluk ve genişliği orantılı ise WIZDOM ölçüm değerinin 1.6 katı hemen hemen WIZDOM-saç çizgisi mesafesi + WIZDOM-çene mesafesi toplamına eşittir.