Gamze, gamzeler... isim olarak konulmasından, şiir ve şarkılara konu olmasından anlaşılacağı üzere insanlar tarafından beğenilen ve dikkat çekici bir özellik. Birçok kültürde varlığı, gençliği, sevimlilik ve çekiciliğin sembolü olarak kabul ediliyor. Çin kültüründe iyi şans ve Arap toplumunda güzelliğin işareti olarak kabul edilmekte.

Gamzelerin en sık bilineni,yanak gamzeleri;  yanaklarda gözle görünür, deri seviyesinde çökmelere verilen genel tanımdır. Gamzeleri sadece yanaklarda değil yüzde çenede ve vücutta kalçadada görmekteyiz. Gamzeler hakkında daha detaylı bilgi için ... 

Yanak gamzelerini kadın ve erkekte eşit sıklıkta görmekteyiz. Yanak gamzeleri bebeklerde ve 7-15 yaş dönemi çocuklarda çok sık görülmektedir. İki taraflı görülebildiği gibi nadiren tek taraflı olarakta(sağda yada solda) görülebilmektedir. Erişkinlerde görülme sıklığı oranı % 33-37 olarak tanımlanmıştır.

Son çalışmalar yüzdeki gamzelerin otozomal dominant  genetik geçişli olduğu gösterilmiş. Yanak gamzelerinin 16. kromozom, çene gamzeleri ise 5. kromozomda genetik olarak taşınmakta.

Son yıllarda ülkemizde ve dünyada sanat ikonlarının gamzeleri daha fazla hayranlık uyandırmakta. Hatta bunlar örnek alınarak, gamze estetiği operasyonları yapılmakta.

Yanak gamzesi neden oluşmakta ? Biraz bunu açıklamaya çalışalım.

Yüzde bulunan mimik kasları yüz ifadelerinin oluşmasını sağlar. Zygomaticus major kası gülümseme sırasında ağız kenarlarının yanlara ve yukarı doğru çekilmesinden sorumludur. Yanaklardaki gamzelerin oluşma nedeninin bu kasla ilişkili olduğu düşünülüyor. Bazı araştırmalar gamzesi olan kişilerde zygomaticus major kasının ağız kenarında ikili bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor. Kas yapısı böyle olan kişilerde zygomaticus major kası bağlı olduğu elmacık kemiğinden tek bir yapı halinde çıkımakta, sonra ikiye ayrılıyor ve ağız kenarına bağlanıyor. Araştırmalar gamzesi olan kişilerde ikili zygomaticus major kasının alt taraftaki demetinin yanak derisinin dermis tabakasına bağlı olduğunu gösteriyor. Diğer bir görüşe göre gamzelerin ortaya çıkma nedeni zygomaticus major kasının, gamzeli olmayan kişilerdekine göre daha kısa olması. Bu durumun embriyonun gelişme döneminde kas dokularının oluşumu sırasındaki bir problemden kaynaklandığı düşünülüyor. Bu deformiteye sahip olan kişi, gülmek için kaslarını gerdiğinde, yanaklarda hayranlık uyandıran çukurlar oluşmakta.

Nedeni ne olursa olsun yanak gamzeleri belkide estetik olarak en fazla istenen gamzelerden birisi. 

Hastada estetik açıdan hoş bir lokasyonda yanak gamze oluşturulması "Dimpleplasty" olarak tanımlanmakta. İdeal yanak gamzesi; doğal gamzeleri taklit etmeli, normalde az belirgin olmalı ancak yüz mimikleri ile ortaya çıkmalıdır. 

Gamze oluşturulmasında kullanılan yöntemleri tanımlamdan önce küçük birkaç hatırlatma...

Yanağın ağız içinden dışarı doğru anatomik katmanları mukoza, buccinator kas, deri altı yağ dokusu ve deri . Bu anatomik katmanlar arasında parotis bezinin Stensen kanalı, arter-venler ve sinirler yer almakta. 

Yüzde gamzeler daha çok yüzün hareketli anatomik alanlarında görülmekte. Bu nedenle en sık yerleşim doğal olarak yanaklarda görülüyor. Yanakta ağız köşesi referans alındığında, yanak gamzeleri ağız köşesi hizasında, ağız köşesinden geçen yatay hattın üstünde ve altında yerleşim göstermekte. Doğal yanak gamzelerinin yerleşim sıklığına bakıldığında en sık ağız köşesine göre daha altta yerleşim gösterdiği görülmekte.  

Yanak gamzesinin ideal lokasyonu

Yanakta estetik olarak doğal bir gamzenin yaratılmasında ilk adım gamzenin yerinin belirlenmesidir.

Bunun için hastalarımıza yanaklarında gamze için düşündüğü bir yer olup olmadığını sorasız.

• Var ise bunu işaretlemelerini isteriz.
  • Hastanın belirlediği lokasyon estetik ve anatomik olarak ideal bir alan ise bu noktada uygulamayı yaparız.
  • İdeal alan değil ise estetik ve klinik olarak ideal noktayı belirleyerek hasta ile seçenekleri görüşürüz.
• Yok ise hastanın yüz yapısına uygun ideal gamze lokasyonu ve şeklini belirleyip hasta ile görüşürüz. 

Yanak gamzesinin idel  lokasyonunda birçok yöntem kullanıldığını görüyoruz.  

Bunlardan ilki hasta gülerken ağız köşesinden geçen yatay hat ile göz dış köşesinden geçen dikey hattın kesiştiği noktadır. Bu nokta Dr. Boo-Chai Koo tarafından tanımlanmıştır. 

İkincisi Dr. Lari AR ve Dr. Panse N tarafından tanımlanmıştır. Onlar Dr. Boo-Chai Koo' nin tanımladığı gamzenin çok aşağıda olduğunu düşünerek bundan biraz yukarda bir alan tanımlanmışlar. Üst dudakta cupid bowdan geçen yatay hat ile göz dış köşesinden geçen dikey hattın kesiştiği nokta.

Ücüncüsü ağız köşesi ile kulak memesini birleştiren hat ile göz dış köşesinden geçen dikey hattın kesiştiği noktadır. Bu nokta ağız köşesi-kulak memesi hattı üzerinde ve ağız köşesinden 3-3.5 cm uzaktadır. 

Daha basit bir yöntem ise hastadan yanaklarını içeriye çekmesi istenir. Bu sırada oluşan yanaktaki çökmenin ne çukur noktası gamzenin yerine göstermektedir.

Belirlenen ideal nokta hasta yanağında işaretlenir. Aşağıda resimde olduğu gibi pamuk aplikatörler ile bu noktalarar basınç uygulanarak hastadan oluşan gamzelerin beklentilerini karşılayıp karşılamadığı tartışılır ve hastanın onamı alınır. 

İdeal gamzenin yüzde lokasyonu ve gamzenin şeklinin belirlenmesinde(gamze çukuru tam yuvarlak, enine yada boyuna oval şekilde  olabilir) hastanın yüz yapısı son derece önemidir.

Yüz uzunluğu ve genişliği aynı olan-mesoprosopic yüzlerde ve yüz uzunluğu yüz genişliğinden az olan-euryprosopic yüzlerde daha yuvarlak ve küçük gamzeler tercih edilirken yüz uzunluğu yüzün genişliğinden fazla olan - leptoprosopic yüzlerde oval, uzun ve dar gamzeler tercih edilmekte.

Biz gamze lokasyonu ve şeklinin belirlenmesinde aşağıdaki basit algoritmayı kullanıyoruz. Bu algoritmada hastanın cinsiyetini önemsiz kabul ediyoruz. 

1. hastanın yanak gamze isteği tek taraflı mı ? iki taraflı mı ?; yanak gamzeleri doğal görünmeli. Bu nedenle yanak gamzelerinin tek taraflı oldukları unutulmamalıdır. Ayrıca yüzün oval olduğu leptoprosopic yüz şeklinde yanak gamazesinin tek taraflı daha doğal durdukları gözlenirken euryprosopic ve mezoprosopik yüz tiplerinde iki taraflı yabak gamzeleri yapılabilir. Tek taraflı yanak gamzesinde hastanın tercihi ve baskın kullanılan elin tarafı hastaya öneriyoruz.  
2. hastanın zaten tek taraflı yanak gamzesi var ve diğer taraf için istiyor ise mutlaka simetrik ve benzer formda gamze yapıyoruz. 
3. Mezoprosopik yüz formuna sahip hastalarda yanak gamze seçim noktamız; ağız köşesi yatay hattı ile göz dış köşesini kesen dikey hattın kesişim noktasının 4 mm ön kısmıdır. Bu yüz formunda gamzenin şeklinin seçimini hastaya bırakıyoruz(gamze; uzun, kısa, oval yada dairesel şekilde).
4. Leptoprosopic yüz formuna sahip hastalarda yanak gamze seçim noktamız; ağız köşesi yatay hattı ile göz dış köşesini kesen dikey hattın kesişim noktasını tercih ediyoruz. Bu yüz formunda gamzenin şeklinin uzun-dar ve oval olmasını öneriyoruz. 
5. Euryprosopic yüz formuna sahip hastalarda yanak gamze seçim noktamız; ağız köşesi yatay hattı ile göz dış köşesini kesen dikey hattın kesişim noktasının 3 mm ön yada arka kısmını tercih ediyoruz. Bu yüz formunda gamzenin şeklinin dairesel  ve küçük olmasını öneriyoruz. 

Yanak Gamzesi Uygulaması

yanak gamzesi oluşturulmasında araların küçük farklıklar olan biçok teknik kullanılmakta. Ancak tüm yaklaşımlarda ortak amaç aynı. Yanakta seçili gamze alanında deri yüzeyinde gamze çukurluğunun oluşturulması. 

Klinik uygulamalarımızda Dr. S. Bao' nun kullandığı tekniği tercih ediyoruz. Uygulamanın basit steplemsi şöyle;

Seçilen gamze alanı deri yüzeyinde ağız içerisinden cerrahi kalem ile işaretlenir. 

Deri yüzeyi antiseptikler ile steril edilir. 

Bu alanda deri-deri altı dokulara ve mukozaya enjeksiyon lokal anestezisi uygulanır.

Lokal anestezi sonrası 21 gouge iğne ile işaretli deriden girilerek tüm anatomik katmanlar geçilerek ağız boşluğuna ulaşılır.

Monofilament prolen(emilmeyen) steril cerrahi iplik ağız içinden, iğne ucundan geçilerek, iğne içinden deri dışına ulaşılmakta.

 

içinde prolen iplik bulunan iğne deri yüzeyinden geri çekilerek(tam çıkmadan ve deri altı dokuda kalacak şekilde) açısı değiştirilerek deri altı destek dokularında bu açıda devam edilir.

İğne tekrar dik konuma getirilerek ağız mukozasından çıktığımız ilk notadan iğne ile tekrar çıkılmakta.

Ağız içerisinden iğne ucundaki iplik çekilir ve iğne tamamen çıkarılır. Böylece ağız içerisinde tek giriş noktası olacak şekilde deri-deri altı dokuda prolen iplik ile bir loop yapılmış olmakta.

Ağız içerinden iplik uçları çekilerek mukozada açılan hole içerinde kalıcı düğümler atılmakta. Böylece deri yüzeyinde istenen gamze ortaya çıkmakta.

Uygulama sonrası hastalara gamzenin gülerken belirginleşmesinin 2-8 hafta sonrasına kadar sürebileceği bilgisi mutlaka verilmelidir. 

Uygulama sonrası ağız içi antiseptik gargaralar ve uygulama deri alanına kullanılması için antibakteriyal kremler verilmekte. Hastanın 10-14 gün bunları kullanması istenmekte.

Sıklakla uygulama sonrası hastaya sistemik antibiyotikler ve antiinflamatuarlar verilerek 5gün kullanımı istenmekte.

Uygulama alanına ilk 24 saat soğuk kompresler uygulanabilir. 

İlk 24 saat istirahat önerilmekte sonrasında  iş ve sosyal hayata dönülebilmekte.

İlk 1 hafta daha yumuşak besinlerin kullanımı önerilirken hastanın fazla gülmemeside istenmekte. 

Bu uygulama sonrası azda olsa istenmeyen yan etki-komplikasyonlar gelişmekte. Bunlar;

• uygulama alanında ödem, enfeksiyon gelişimi ve uygulama alanında pigmentasyon artışıdır.
• çok nadiren iplik düğümlerinin açılması sonrası gamze aniden kaybolabilmekte.
• uygulama alanının anatomik yapısı nedeni ile parotis  bezi ve buna ait Stensen kanalı, yüz sinir ve damarlarına zarar verilmesi riski bulunmamaktadır.