Vücudumuzun dokularındaki hücre düzeyindeki dolaşım sistemi mikrodolaşım veya mikrovasküler sistem olarak tanımlanır. Bu dolaşım sistemi, sistemik ve lokal nedenlerden etkilenebilir.

Bunun değerlendirilmesinde en sık başvurulan ve bilinen yöntemlerden biri göz dibi muayenesidir. Gözde retinal mikrodolaşımın hipertansiyon ve diyabette etkilendiği bilinmektedir. Göz dibi muayenesi ile birçok sistemik hastalığın ön tanısı ve klinik evrelemesi yapılabilmektedir.

Benzer şekilde, tırnakların proksimal katlantısındaki derinin mikrodolaşımının değerlendirilmesi de yapılmaktadır. Bu yöntem "tırnak kıvrımı kapilleroskopisi" olarak tanımlanır. Bu teknik, anatomik alandaki dokunun doğal ortamında (in vivo) mikrosirkülasyonunu değerlendirmeye yarayan en iyi, tanısal ve non-invaziv yöntemdir.

Klinik Önemi ve Uygulama Alanları

Tırnak kıvrımı kapilleroskopisi, birçok sistemik ve lokal hastalıktan etkilenmektedir. Birçok tırnak ve deri hastalığı dışında otoimmün ve romatizmal gibi sistemik hastalıklarda mikrovasküler tutulumları belirlemek amacıyla sıkça kullanılmaktadır.

Birçok sistemik hastalık ve deri hastalığı, tırnağın bu alanında damarsal değişimlere neden olur. İlginç olarak, bu değişimler genellikle hastalıkların belirtileri başlamadan önce bu alanda ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle konnektif doku hastalıkları, romatizmal ve otoimmün hastalıklar ile birçok deri hastalığının erken ön tanısı kapilleroskopi ile konulabilmektedir.

Kapilleroskopi; ışık mikroskobu ve video kapilleroskopi ile yapılabildiği gibi, günümüzde dermatoskop ile de kapiller inceleme yapılabilmektedir. Tırnak kıvrımı kapiller sistemini değerlendirmede hızlı ve etkili bir tanısal araç olan dermatoskopi cihazlarının ucuz, kolay uygulanabiliyor olması ve zaman tasarrufu sağlaması, bu cihazları daha avantajlı kılmaktadır.

Normal Kapiller Dermoskopisi

Tırnak proksimal katlantısındaki mikrodolaşım incelendiğinde, tüm damarsal yapıları; terminal arteriyolleri, venleri, birleşme kanallarını ve kapillerleri görmekteyiz.

• Normal derideki mikrodolaşım yapıları, deri yüzeyine çok dik açıyla geldikleri için dermoskopide bunlar noktasal görünür.

• Ancak tırnak proksimal katlantısında ise bu yapılar deri yüzeyine paralel seyretmektedir.

• Bu alanda, diğerlerine göre daha anormal görünümlü kapillerler çok az sayıda görülebilir ve bunlar normal kabul edilmektedir.

• Bu kapiller yapı, hiçbir zaman kütikula bölgesine ulaşmaz.

 Morfoloji açısından kapillerlerin birbirine benzer, tel saç tokasına benzer yapıda oldukları ve tırnak yatağında düzenli dağıldıkları görülür.

Sayı açısından ise:

• Bir milimetrelik uzunluktaki kapiller alanın incelenmesinde $9$ ile $13$ kapillerin bulunması gerekir.

• Bir milimetrede daha az sayıda kapillerin varlığı kapiller kaybı olarak adlandırılır.

Anormal Kapiller Dermoskopisi Bulguları

Kapiller damarlarda genişleme, mikrovasküler yatakta oluşan değişikliklerin en erken bulgularından biridir.

1. Dev Kapillerler ve Genişleme

• Kapiller genişlemenin $50\text{ mikrometre}(>50\mu \text{m})$ üzerinde olması durumunda bu kapillerler "dev kapiller" olarak adlandırılır ve neredeyse her zaman patolojik kabul edilmelidir.

• Bu damarlarda geçici bir genişlemeye bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi, skleroderma, dermatomiyozit, lupus eritematozus veya sklerodaktili gibi patolojilere bağlı olabilir. Ayrıca vinil klorür zehirlenmelerinde de görülmektedir.

2. Kapiller Kanamalar (Hemorajiler) ve Kayıp

• Kapiller kanamalar (hemorajiler), kapiller kaybı öncesi gelişen anormalliklerden bir diğeridir.

• Mikrodolaşımdaki damarlarda vaskülit veya travmaya bağlı olarak kanın damar dışına çıkması ile kendisini göstermektedir.

• Anjiyopatilerde genellikle kolye gibi görünür. Zamanla hem hemoraji hem de damarsal yapı kaybolmaktadır.

• Kapiller kayıp alanı, bazı hastalarda belirgin geniş alanları etkiler; bu durum "çölleşme" olarak adlandırılmaktadır.

3. Anormal Şekilli Kapillerler

• Dallanmış, çalı benzeri kapillerler, tırnak yatağında hipoksi (oksijen yetersizliği) sonrası görülen anjiyogenezi (yeni damar oluşumu) temsil eder.

• Bu anormal şekilli kapillerler düzenli veya düzensiz dağılabilir, anormal genişlemeler (mikroanevrizmalar) gösterebilir veya varis gibi solucanımsı bir yapıda olabilir.

• Bu damarsal yapısal değişimler, lupus eritematozus ve romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklarda gözlenmektedir.

Kapilleroskopide Bilgisayar Destekli Görüntü İşleme

Kapilleroskopi, bilgisayar destekli görüntü işleme programları ile de desteklenmektedir.

1. Görüntü Alma ve Özellik Belirleme: Kapiller görüntü alınır ve kapillerin özellikleri belirlenir. Özelliklerin alınması sırasında, RGB kapiller görüntünün özel filtrelerden geçirilmesiyle başlanır.

2. Çok Ölçekli Görüntü Kaydı: Ardından çok ölçekli matrisler uygulanarak çok ölçekli kapiller görüntü elde edilip kaydedilir.

3. İşleme ve Tanı: Bu özellikler, önceden tanımlanan yazılımlarla işlenir ve otomatik olarak not eklenmiş kapiller resim elde edilir. Elde edilen görüntülerde özel algoritmalar kullanılarak, teşhiste %77 gibi bir isabet oranına ulaşılmaktadır.