1963 yılında Dr. Goldman, dövme silme işlemlerinde ilk kez normal mod Ruby lazer kullanmıştır. Günümüzde ise pikosaniye Q-switched lazerler tercih edilmektedir. Lazerle dövme silme konusundaki deneyimlerimiz geliştikçe, sonuçların değişkenlik gösterdiğini gözlemlemekteyiz. Lzaerle dövme çıkarma uygulamalarının sonuçlarını etkileyen bazı parametreler üzerinde durulmaya başlanmıştır. 

Dövme silme işleminin sonuçlarını etkileyen faktörleri üç ana grupta topluyoruz:

• Dövme Silme İşlemi Yapılacak Kişiye Ait Parametreler
  • Kişinin yaşı
  • Dövmenin yapıldığı bölge
  • Hastanın cilt tipi ve cildindeki normal pigment durumu
  • Hastanın bağışıklık sistemi, deriden pigmentleri temizlenme yeteneği
• Dövmeye Ait Parametreler
  • Dövmenin yapılış şekli
  • Dövmenin yaşı
  • Dövmenin uygulanma derinliği
  • Dövmenin boyutu
  • Kullanılan pigmentin rengi
  • Dövmenin kimyasal yapısına karşı hastanın alerjik reaksiyonları
  • Zamanla dövmede meydana gelen renk değişimi, özellikle koyulaşma
• Dövme Silme Amaçlı Kullanılacak Lazere Ait Parametreler
  • Lazer tipi
  • Lazer enerjisi
  • Lazer spot boyutu ve yapısı

 

Dövmenin yapılma şekli, dövme mürekkebinde kullanılan pigmentler

Dövmeler, uygulama yöntemine göre iki ana kategoriye ayrılır: amatör ve profesyonel. Bu sınıflandırma, dövme silme işleminin en önemli unsurlarından biridir. Amatör dövmeler, daha basit bir sistemle ve tek bir pigment kullanılarak yapılır. Bu dövmelerde kullanılan boya, daha az miktarda ve yüzeysel olarak deriye uygulanır; ayrıca tek renk olmaları nedeniyle lazerle çıkarılması daha kolaydır ve genellikle 5-10 seans içinde tamamlanır. Amatör dövmelerde genellikle "hint siyah boyası" gibi bilinen pigmentler tercih edilir ve bu pigmentler doğal yollarla elde edilir.

Profesyonel dövme, daha gelişmiş sistemler aracılığıyla deriye birden fazla pigmentle uygulanmaktadır. Bu tür dövmelerde boya, daha yoğun ve derinlemesine işlenir. Birden fazla pigment kullanılması, lazerle çıkarılmasını zorlaştırır ve genellikle 15-20 seanslık uzun bir süreç gerektirir. Profesyonel dövmelerde genellikle inorganik kaynaklı pigmentler, örneğin krom yeşili, kobalt mavisi ve kadmiyum yeşili gibi, tercih edilmektedir. 

Travmatik dövme, genellikle bir kaza sonucu oluşan ateşli silah yaralanmaları nedeniyle deride pigment içeren yabancı maddelerin kalmasıdır. Bu tür dövmeler, ateşli silah yaralanmaları veya asfalta düşme, sürtünme gibi karbon kaynaklı olaylar sonrasında meydana gelebilir. Amatör dövmelere benzerlik gösterir ve genellikle daha az seans gerektirir.

Lazerlere Ait Parametreler

Lazerin Dalga Boyu

Dövme silme işlemlerinde farklı dalga boylarına sahip Q-Switched Lazer (QSL) sistemleri kullanılmaktadır. Hangi lazer dalga boyunun seçileceği, dövmenin boya veya pigment rengine bağlıdır. Örneğin, tek renkli dövmelerde tek dalga boyuna sahip bir QSL yeterli olurken, çok renkli dövmelerde birden fazla lazer kullanılması gerekebilir.

Siyah, açık yeşil ve koyu mavi dövmeler için 1064 nm QSL tercih edilirken, kırmızı dövmelerde 532 nm QSL kullanılmaktadır. Koyu mavi dövmelerde ise 694 nm ruby ve 755 nm alexandrite lazerler tercih edilebilir; ancak en etkili sonuç 1064 nm QS Nd:YAG lazeri ile elde edilir. Turuncu, kırmızı ve kırmızı-kahverengi dövmeler 532 nm QS KTP lazerine kısmen yanıt vermektedir. Mor ve viyole renkler için en etkili lazer 694 nm QS ruby lazerdir. Aşağıdaki grafikte, renkler ve bunlara karşılık gelen en uygun lazer dalga boyları gösterilmektedir.

Günümüzde 448-600 nm dalga boyunda kullanılabilecek lazer sistemleri mevcut değildir. Bu nedenle, sarı, turuncu ve kırmızı renklerde etkili bir lazer bulmak mümkün değildir.

 

Lazerin Uygulama Çapı; Spot Size

Tüm lazer tedavilerinde olduğu gibi, dövme silme işlemlerinde de lazerin spot alanı büyük bir öneme sahiptir. QSL dövme silme uygulamalarında, lazerin derinin daha derin katmanlarına ulaşması gerektiğinde, lazer enerjisini artırmak yerine spot alanı büyütülmektedir. Ancak genel bulgular, 1064 ve 532 nm dalga boyları için en uygun spot alanının 4 mm olduğunu göstermektedir.

Lazer Işınımın Uygulama Süresi; Pulse süresi; nano saniye, pikosaniye 

Dövme işlemlerinde kullanılan boya partiküllerinin boyutu ortalama 30-300 nm arasındadır. Bu partiküllere lazer uygulandığında, ısısının %50'sini kaybetme süresi, yani termal gevşeme süresi (TRT), 10 nanosaniyedir. Bu nedenle, ideal QSL sistemlerinin pulse süresi nanosaniye düzeyinde olmalıdır. Yeni lazer sistemleri ise nanosaniyeden daha kısa, hatta pikosaniye düzeyindedir. Pikosaniye pulse süreleri, daha iyi klinik sonuçlar sağlamaktadır.

Lazerin Uygulama Enerjisi; Fluence

Dövme pigmentinin ısı ve akustik etkilerle parçalanarak lenfatik sistem aracılığıyla dövme alanından uzaklaştırılması için lazer uygulama enerjisinin optimize edilmesi gerekmektedir. Bu enerji, her seansta dövme partikül boyutlarının küçülmesi nedeniyle yeniden ayarlanmalıdır. Örneğin, ilk seanslarda 7 J/cm² ile başlanıp, sonraki seanslarda 11 J/cm² gibi daha yüksek enerjiler kullanılabilir.

Dövme Yapıllan Deri Alanına Ait Parametreler

Lazer, Dövme Pigmenti ve Deri Dokusu Cevabının Zenginleştirilmesi

Lazerle dövme silmenin en etkili şekilde gerçekleşmesi, lazerin dövme pigmentine en yüksek seviyede ulaşması, enerjinin bu pigmentte maksimum düzeyde dönüşmesi ve çevre dokulara en az hasar vermesi ile tanımlanabilir.

Yukarıdaki resimde gösterildiği gibi, derinin ortalama kalınlığı epidermis için 100 mikron, dermis için ise 1900 mikrondur. Dövme işlemlerinde kullanılan pigment, ortalama 400 mikron derinliğe sahiptir. A ile gösterilen durumda, lazer uygulandığında lazer ışınının büyük bir kısmı epidermis ve dermis katmanlarında yansıtılmakta veya bu katmanlar tarafından emilmektedir. Bu nedenle, dövme pigmentine yalnızca çok az lazer ulaşabilmektedir. B konumunda ise epidermis ve dermis üzerinde yapılan ön işlemler, lazerin dövmeye ulaşma oranını artırmaktadır. C konumunda ise epidermis, lazer uygulamasından önce kaldırılarak lazerin dövme pigmentine daha fazla ulaşması sağlanmaktadır.

Lazer uygulamasından önce, epidermis yüzeyine hiperosmotik çözeltiler (sakaroz, gliserol ve jeller) kullanılarak lazerin epidermis yüzeyinden yansıması azaltılabilir. Bu amaçla polipropilen ve polietilen glikol gibi deri yüzey temizleyicileri kullanıldığında daha iyi sonuçlar elde edilmektedir.

Dövmeye Ait Parametreler

Dövme mürekkebini oluşturan pigment partiküllerinin boyutları

Dövme pigmentlerinin boyutları, lazer uygulamasından önce ve her lazer seansı sonrasında değişiklik gösterir. Bu pigmentler, derideki hücreler içinde granül adı verilen yapılarda bulunur ve bu granüllerin maksimum boyutu 6 µm'dir. Vücudun temizleme sistemi olan lenfatik sistemin bu granülleri deriden uzaklaştırabilmesi için boyutlarının 0.4 µm'nin altında olması gerekir. Bu nedenle, lazer veya dövme silme işlemlerinin amacı, her seansta dövme pigment granül boyutlarını 0.4 mikronun altına indirmektir.

Büyük pigment granüllerine lazer uygulandığında, bu yapılar lazeri daha fazla absorbe eder ve parçalanır. Sonraki seanslarda ise parçalanmış ve boyutları küçülmüş granüller, daha az lazer enerjisi absorbe etmeye başlar. Bu nedenle, ilerleyen seanslarda lazer enerjisi ve lazer spot alanının artırılması gereklidir. Ayrıca, dövme pigmentinin rengi de bu durumu etkiler. Örneğin, koyu renk pigmentlerde bu durum geçerli iken, açık renk pigmentlerde lazer emilimi beklenildiği kadar etkili olmayabilir.

Dövmenin deride derinliği

Dövme pigment granülleri genellikle ortalama 400 µm derinlikteki dermis tabakasında bulunur. Amatör dövmeler daha yüzeysel bir konumda yer alırken, profesyonel dövmeler üst ve orta dermise yerleşir. Lazerle dövme silme işleminin ilk seansında, lazer, dövme pigmentinin en üst katmanına etki eder. İlerleyen seanslarda ise lazer enerjisi ve uygulama alanındaki değişikliklerle, dövme pigmentinin daha derin katmanlarına ulaşılması sağlanır.

Dövme pigmentinin içeriği

Dövme pigmentlerinin içeriği, fotoallerjik reaksiyon, yabancı cisim granüloması ve alerji oluşturmayacak şekilde kimyasal olarak yapılandırılmalıdır. Lazerle dövme silme işlemi sırasında, bu tür içeriklere sahip pigmentler her seansında bu riskleri ortaya çıkarabilir. Bu nedenle, suda çözünebilen ve vücut tarafından tamamen emilebilen pigmentler (örneğin beta karoten ve demir oksit) tercih edilmelidir.

Son yıllarda, polimetilmetakrilat (PMMA) içeren mikrokapsüllerle pigment kullanımı yaygınlaşmıştır. Lazer uygulandığında, bu kapsüller parçalanarak pigmentin vücut tarafından hızla deriden temizlenmesini sağlar. İlk seansta bu temizlenme oranı %80 kadar yüksek olabilmektedir.

Hastaya Ait Parametreler

Lazerle dövme silme işlemi sırasında, lazerin etkisiyle parçalanan dövme pigmentleri, deri altındaki makrofaj adı verilen hücreler tarafından emilir ve lenfatik sistem aracılığıyla vücuttan atılır. Bu durum, lazerin dövme silme başarısının, kişinin cilt yapısı ve genel bağışıklık sisteminin ne kadar etkili çalıştığıyla doğrudan ilişkili olduğunu göstermektedir. Örneğin, eğer hasta daha önce immün sistemi baskılayıcı bir tedavi (kemoterapi, radyoterapi veya kortizon, azatiyoprin, metotreksat, siklosporin gibi ilaçlar) aldıysa, lazerle dövme silme işleminin sonuçları beklenildiği kadar tatmin edici olmayabilir.