Son yıllarda internet alışveriş sitelerinden yada eczanelerden alınan kimyasal peeling ürünlerinin hastalar tarafında evde kullanıldığını ve maalesef ciddi problemler yaşandığını görmekteyiz. Bu ürünler dövme silme, cllt rengini açma, cilt gençleştirme, ake tedavisi, iz tedavisi, leke tedavisi hatta ben tedavisi başlıkları altında reklamları yapılarak satılmakta. En sık ve ciddi problemler yaşanan kimyasal peeling ajanı trikloroasetik asit -TCA-TCAA .

Peeling uygulama kararının, seçilecek peeling ürünün ve ürün konsatrasyon seçiminin bir dermatolog tarafından yapılması ve yine bir dermatolog tarafından uygulanmasının çok çok önemli olduğunu biliyoruz.

Öncelikle bu yazının amacı satın alınacak yada hazırlatılacak bir TCA peeling ürün için refrans yada rehber oluşturmak değil. Tam tersine uygun standart ve yetkiler ile hazırlanmamış bir TCA ürünün olumsuzluklarından bahsedilmeye çalışılacak.

Satışı yapılan TCA ürünün özellikle asetik içeriğine dikkat

Tüm dünyada peeling ürünleri yetkilendirilmiş yada lisanslandırılmış firmalar yada laboratuvarlar tarafından yapılmakta. Belli konsntrasyonun üzerindeki peeling ürünlerinin doktorlar dışında satışı sınırlandırmış ve çok iyi denetlenmekte. Bizde maalesef satışı yapılan ürünlerin yetkileri ve denetlemeleri tartışmalı.  Bu nedenle üretici firmalar, yetkilendirme ve ürün içeriği son derece önemli.

Klor içeren bir haloasetik asitler klorasetik asit olarak tanımlanır. İçerdikleri klor oranına göre sınıflandırılır; monokloraestik asit, diklorasetik asit ve triklorasetik asit olarak. Peeling olarak kullanılan trikloasteik asittir.  TCAA insanlarda karsinojenik, mutojenik ve teratojenik olmamakla birlikte her üçüde ekolojik sistem için toksiktir. 

TCAA ürünlerin hazırlandıktan sonra stabil olmamaları 

TCA kristal formdadır ancak nemli ortamada stabil değildir. Hava ortamındaki nem ile bile eriyebilmektedir. Bu nedenle kristal formu iyi saklanmalıdır. 

Peeling amaçlı kullanılan TCAA formları bu kristallerin saf su içerisinde solüsyonlar şeklinde hazırlanmakta(bunlar TCA-SAS olarak tanımlanmakta). Ancak bu solüsyonlarda kristal formları gibi stabil değil. Ortamdaki nemi alarak solüsyonun konsantrasyonu seyrelmekte.

TCA solüsyonları içerisinde TCA molekülleri son derece mobildir. Solüsyon hareketsiz kalsa bile solüsyon içerisinde TCA konsantrasyonu eşit dağılmaz. Solüsyonunun bir noktasında daha konsantre bir noktasında daha dilüe olabilmektedir. Örneğin % 35 olacak şekilde hazırlandığında oda sıcaklığında ürünün bazı alanlarında konsantrasyon 35%, komşuluğunda 30% yada 40% olabilmektedir. Bu önemli çünkü homojen olmayan solüsyondan peeling amaçlı enjektör ile yeterli solüsyon miktarının alınması sırasında alındığı yere göre konsantrasyon değişebilmektedir. Bu nedenle solüsyon alınmadan önce şişe mutlaka çok iyi çalkalanmalıdır. Çalkalama sonrası homojen olan solüsyonun bir süre sonra tekrar homejen olmayacağı unutulmamalıdır. 

TCA solüyonu tanımlayan konsantrasyon % değerlerindeki standartların olmayışı 

TCA peeling uygulamaları klinik amaçta hedeflenen derinliğe ulaşabilmek için % konsantrasyonuna göre seçilmekte ve tek/çoklu katmanlar halinde uygulanmakta. Peeling derinliğini sadece TCA konsantrasyonu değil ayrıca solüsyonun formülasyonu, uygulam yapılacak derinin kalınlığı, sebum-yağ içeriği, peeling öncesi deride uygulanan tedeviler, peeling öncesi derinin temizliği, uygulama yöntemi(TCA nın deriye uygulandığı aplikatörlerde solüsyon miktarı, aplikatöre uygulanan basınç...), TCA solüsyonunun kaç kat deriye uygulandığıda etkli olmakta.  Bu nedenle alınan/hazırlanan solüsyonun % konsantrasyonu son derece önemli. 

TCA peeling solüsyonları kullanılırken % konsantrasyonu ile tanımlanmakta;  % 25, % 35 ve % 70 vb.  Ancak bu % yüzde konsantrasyonlarında TCA kristallerinin su içerisindeki solüsyonlarının nasıl hazırlandıkları önemlidir. Bunun son ürü etiketi üzerinde mutlaka yer alması gerekmekte.

TCA + Su solüsyonu fromülünde TCA ve suyun hangi metrik değerler ile solüsyona eklendiği önemli. TCA - su; kütle-kütle (m/m), kütle-volüm (m/v) yada kütle-100 ml şeklinde farklı formülasyonlar ile hazırlanmakta. Bu nedenle ürün üzerinde % 50 TCA yazılmış olması yeterli değil, bunun yanınadan mutlaka hangi formülasyonun kullanıldığı son belirtilmelidir(m/m, m/v yada m + 100 ml gibi).

Bu karışık gibi durmakla birlikte çok önemli. Bir örnekle açıklamaya çalışır isek; 

% 50 TCA solüsyonu 3 farklı yntemle % 50 solüyon olarak hazırlanabilir. 

TCAA %50 m/m formülasyonu ile hazırlanan TCA solüsyonunu düşünelim. Bu solüsyon 50 gr TCA kristalleri ve 50 gr su ile final 100 gr solüyon olarak hazırlanmakta.  Solüsyon 100 gr ancak 100 ml değil 79 ml. Bunun nedeni kristalize 1 gr TCA suya konulduğunda 0.6 ml  değişim yapar tam 1 ml değil. Yani 50 gr TCA solüsyonda 30 ml değişiklik yapar. Bu solüyondan 1 ml aldığımızda içerisinde 0.633 g TCA içermekte(50/79 X 100 den). TCAA %50 m/m formülasyonu özetle toplam 100 gr(50 gr TCA + 50 gr su) 79 ml olmakta.

% 50 m/v formülasyon hazırlanırken ise 50 gr TCA kristali alınmakta üzerine 71 ml su konulmakta.  TCAA % 50 m/v final solüsyon 100 ml ve 121 gr dır.

% 50 m/100 ml formülasyonu hazırlanırken ise 50 gr TCA kristali 100 ml su içerisine konulmakta. TCAA % 50 m/100 ml final solüsyon 129 ml ve 150 gr dır. 

Farklı klinik kullanım amaçlarına göre biz TCAA % 50 solosyondan farklı konsdantrasyonlar elde etmek isteyebilriz. % 30, % 25, % 5 gibi. İşte bu noktada farklı formüller ile hazırlanmış % 50 karışmakta. Örneğin % 25 TCAA elde edilmesi için bu üç formüle 100 ml su eklendiğinde final solüyona aşağıdaki tabloda bakalım. 

Yuklardaki tabloda görüldüğü gibi 3 farklı hazırlanan solüsyonun % 50 değerleidne TCA içerikli aynı değil. %35 TCA w/w solüsyonu, %35 TCA w/v solüsyonundan daha güçlüdür. Bu nedenle sadece peeling amaçlanırken formülasyonundan kaynaklanan farklar ile kalıcı hipopigmentasyon, hiperpigmentasyon ve yara izi gibi olumsuz sonuçların ortaya çıkması şaşırtıcı olmayacaktır.

TCA birleştirme yöntemlerinin yanlış anlaşılması risk oluşturabilirBu nedenle TCA SAS solüsyonu içerisine bazı eklentiler ile bunun güvenliği arttırılmaya çalışılmakta. Gliserol, Propilen glikol, kil ve H2O2 gibi.